Kolon kanseri, görülme sıklığı ve mevt oranlarıyla global bir sıhhat sorunu olmaya devam ediyor.
Dünyada her yıl yaklaşık iki milyon, ülkemizde de yaklaşık 20 bin kişinin bu hastalığa yakalandığı belirtiliyor. Dünya genelinde en yaygın görülen kanserler ortasında 3’üncü sırada karşımıza çıkarken, kansere bağlı vefat nedenleri ortasında da 2’inci sıraya yükseliyor. Kolon kanserinin en ölümcül kanserler ortasında üst sıralarda yer almasının nedeni ise ekseriyetle ileri kademeye dek belirti vermeden sinsice ilerlemesi! Acıbadem Maslak Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Arzu Tiftikçi, kolon kanserinin aslında nizamlı yapılan kolonoskopi taramasıyla önlenebildiğine dikkat çekerek, “Kolon kanserinin en yaygın nedeni olan poliplerin tümörleşme süreci on yıldan uzun bir vakti bulmaktadır. Bu nedenle kolonoskopi usulüyle polipler şimdi tümöre dönüşmeden yakalanabilmektedir. Kolonoskopi sırasında, ileride kansere dönüşme potansiyeli taşıyan polipler kesilerek çıkarılır ve böylelikle tümörün gelişimi önlenebilir. Münasebetiyle, hiçbir yakınması olmasa bile herkesin 50 yaşında, hatta son kılavuzlara nazaran 45 yaşında kolonoskopi yaptırması önerilmektedir. Ailede kolon kanseri hikayesi olması durumunda 40 yaşında ve bireyde iltihabi bağırsak hastalığı varlığı üzere risk faktöründe ise hastalık yaşına nazaran tahminen daha da erken kolonoskopi yaptırılması gerekmektedir” diyor.
En yaygın sebebi polipler, ancak…
Kalın bağırsak kanseri, bir diğer deyişle kolon kanseri, birçok risk faktörü ile ilişkilendiriliyor. Çevresel faktörler bağırsağın yangısal durumunu tetikleyerek, kalıtsal faktörler ise genetik mutasyonlar sonucu kanserin oluşumunu başlatabiliyor. Yaş, ırk, erkek olmak, inflamatuar bağırsak hastalığı varlığı (Ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi), ailede kolon kanseri yahut polip hikayesi ile genetik sendromlar, kolon kanseri için değiştirilemez risk faktörlerini oluşturuyor. Tütün ve alkol kullanımı, kırmızı ve işlenmiş et tüketimi, hareketsiz bir hayat ve obezite ise kolon kanserinde değiştirilebilir risk faktörleri ortasında yer alıyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Arzu Tiftikçi, kolon kanserinin yaklaşık yüzde 85-90’ında polip olarak isimlendirilen oluşumun sorumlu olduğunu belirterek, “Ancak kolonoskopi sırasında çıkarılan bu poliplerin yalnızca onda biri kolon kanserine ilerleyecektir. Ülkenin sıhhat siyasetlerine bağlı olarak ya yıllık gaytada saklı kan baktırılıp müspetse kolonoskopi yaptırılmalı ya da direkt kolonoskopi yaptırılmalıdır. Ayrıyeten, kolon kanserinden korunmak için başta kusurlu beslenme alışkanlığı, obezite, sigara kullanımı ve hareketsiz bir ömür üzere risk faktörlerine karşı tedbir almak da son derece önemlidir” bilgisini veriyor.
Ailede varsa risk 4 kat artabiliyor!
Ailede kolon kanseri hikayesinin olması kolon kanseri için değerli bir risk faktörü. Bilhassa bir yahut daha fazla sayıda birinci derece akrabalarda kolon kanseri hikayesi ile artan kolon kanseri riski ortasında ilgi bulunuyor. Ayrıyeten kolon kanseri riskinde aile bireyinin teşhis yaşı ve risk altındaki kişinin yaşı tesirli oluyor. İsveç’te yapılan bir çalışmaya nazaran; annede yahut babada kolon kanseri hikayesi olması bireyde kolon kanseri riskini 2 kat arttırıyor. Anne yahut babada teşhis yaşının 60 yaşından küçük olması bu riski 3 katına çıkarıyor. Tıpkı çalışmada, tekrar anne ve babasında kolon kanseri hikayesi olan 30-39 yaş aralığındaki bireylerde ise bu riskin yaşıtlarına nazaran 4 kat artabildiği ortaya konmuş.
Bu belirtileri asla göz arkası etmeyin!
Kolon kanseri çoklukla başlangıç evresinde, hatta çok ileri evreye kadar hiçbir şikayet oluşturmadan sinsice ilerleyebiliyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Arzu Tiftikçi, kolon kanserinin en yaygın görülen belirtilerini şöyle özetliyor:
- Daha sık yahut daha az tuvalete gitmek
- Kabızlık yahut ishal
- Devamlı dışkının var olduğu hissi
- Ani dışkılama hissiyatı
- Ağrılı dışkılama
- Dışkıyı tam boşaltamama hissi
- Dışkıda taze kan görülmesi yahut makattan kan gelmesi
- Karında ani şişkinlik, gaz ve ağrı
- Halsizlik, bulantı ve sebebi bilinmeyen kilo kayıpları
- Kansızlık
Kolonoskopi ile kanser oluşumu önleniyor!
Kolon kanserinin önlenebilen bir kanser tipi olmasının nedeni, en yaygın görülen sebebi olan poliplerin sistemli yapılan kolonoskopi taraması sayesinde kansere dönüşmeden tespit edilebilmesi. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne bağlı Kanser Dairesi Başkanlığı tarafından belirlenen kolon poliplerinde izleme stratejisinde; ülkemizde 50-70 yaş ortasındaki tüm şahısların taranması hedefleniyor. Evvel dışkıda saklı kan bakılması, müspetse kolonoskopi yapılması öneriliyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Arzu Tiftikçi, kolon kanserini önlemek için hiçbir yakınması olmasa bile herkesin 45-50 yaşından itibaren kolonoskopi yaptırması gerektiği ikazında bulunarak, “Ailesinde kolon kanseri hikayesi olan şahısların ise tarama programlarına en geç 40 yaşında başlamaları gerekmektedir. Taramada polip tespit edilmemiş ise bir sonraki kolonoskopi 10 yıl sonra, düşük riskli adenom saptanırsa beş yıl, yüksek riskli adenom varsa üç yılda bir yapılmalıdır” diyor. Prof. Dr. Arzu Tiftikçi, kolonoskopi taramasında kansere dönüşme potansiyeli taşıyan poliplerin birebir süreçte kesilerek çıkarıldığını ve bu sayede kolon kanserinin önlenebildiğini söylüyor.
Erken evrede polipektomi kâfi geliyor!
Kolon kanseri erken periyotta tespit edildiğinde, son yıllarda tedavide yaşanan gelişmeler sayesinde, büsbütün düzgünleşme sağlanabilen bir kanser çeşidi. Histopatolojik olarak teşhis konulduktan ve hastalığın evresi tomografi ile PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) üzere çeşitli görüntüleme usulleriyle tespit edildikten sonra tedavi yaklaşımları belirleniyor. Erken evrelerde tedavideki gaye kür sağlamak, ilerlemiş olgularda ise tümörün büyümesini durdurmak ve metastaz yapmasını önlemek. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. D. Arzu Tiftikçi, henüz polip sapına kadar ilerlememiş bir tümörde polipektomi (polibin ameliyatsız, endoskopik olarak çıkarılması) prosedürünün kâfi geldiğini belirterek, “Çok ileri olgularda ise tedavinin emeli hayat kalitesini yükseltmektir. Cerrahi teşebbüs, kolon kanserinin esas tedavisini oluşturmaktadır. Ameliyatla tüm kanserli dokunun çıkarılması hedeflenmektedir. Cerrahi prosedür sonrasında da tümörün evresine nazaran kemoterapi ve radyoterapi tedavisi yapılmaktadır” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
