Son yıllarda, belirli bir yaşın üzerindeki bireylerin trafikte araç kullanmaya devam edip etmemesi konusundaki tartışmalar giderek artıyor.

Yaşlı şoförler ve trafik güvenliği konusunu kıymetlendiren Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Öğr. Gör. Özgür Şener, “Trafiği yanlışsız algılamak, tehlikeleri öngörmek ve bunlara uygun halde reaksiyon vermek gerekir. Hasebiyle, gözlerimiz, kulaklarımız, kaslarımız, reflekslerimiz ve bilişsel algımız sürüş güvenliği açısından kritik ögeler ortasında yer alıyor.” dedi. 

Bireylerin taşıt kullanmaya uygunluklarının sistemli sıhhat denetimleriyle kıymetlendirilmesi gerektiğini lisana getiren Şener, “5-10 yıl üzere uzun aralıklarla değil, yıllık bazda yapılan ayrıntılı sıhhat denetimleriyle, kişinin sürüş için gerekli işlevleri değerlendirilmeli ve uygun olduğu sürece araç kullanmaya devam etmesine müsaade verilmelidir.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği Kısmı Öğretim Vazifelisi, Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Özgür Şener, yaşlılık ve trafikte inançlı sürüşü kıymetlendirdi.

69 yaşın üzerindekiler ticari araç süremiyor

Ticari sürüşler için şu anda 69 yaş hududu bulunduğunu lisana getiren Öğr. Gör. Özgür Şener, “68 yaşını doldurmuş fakat 69’undan gün almamış olmak gerekiyor. Bu yaşın üzerindekiler ticari sürüş yapamıyor. Bunun dışında halihazırda belirlenmiş bir üst hudut bulunmuyor. Yaş tariflerini artık ileri çektiği bir devirdeyiz. Orta yaş, ileri yaş, yaşlı üzere kavramlar değişti. 75 yaşında beşerler epeyce dinç olabiliyor. Lakin ülkemizdeki genel hayat şartlarına baktığımızda 75 yaşındaki herkesin dinç ve sağlıklı olduğunu söylemek mümkün değil. Bu nedenle, bireylerin yaşından çok o anki sıhhat durumlarını, inançlı araç kullanmak için gerekli kondisyona sahip olup olmadıklarını pahalandırmak gerekiyor. Bunun en kolay yolu da sıhhat denetimleri ve bilişsel testler olabilir.” dedi.

Trafik kazaları ve yaş faktörü alakası bilinmiyor

Ülkemizdeki trafik kazaları, Emniyet Genel Müdürlüğü ve TÜİK tarafından takip edilse de yaş faktörüne dair ayrıntılı kriterlerin ekseriyetle gereğince ele alınmadığını söyleyen Öğr. Gör. Özgür Şener, “Ancak bilinen bir gerçek var ki, örneğin 40 yaşından sonra insanların görme yetisinde besbelli meseleler ortaya çıkmaya başlar. Meğer görme, inançlı araç kullanımı açısından en kritik işlevlerden biridir. Bu nedenle, sadece ‘75 yaş ve üzeri’ üzere genel bir sınırlamadan bahsetmek yerine, bireylerin sıhhat durumlarını dikkate alarak kıymetlendirme yapmak daha yanlışsız olacaktır.” diye konuştu.

Araç kullanırken el-ayak uyumu da kritik bir faktör

Herkesin yaşlandığını ve yaş ilerledikçe kimi işlevlerin da gerilemeye başladığını kaydeden Şener, şöyle devam etti:

“Sürüş açısından en kıymetli olanlar ortasında görme ve duyma yer alıyor; dışarıdan gelen sesleri ve trafik akışını algılayabilmek büyük kıymet taşıyor. Ayrıyeten, araç kullanırken el-ayak uyumu da kritik bir faktör. Bilhassa 40 yaşından sonra kasların zayıflamaya başlamasıyla, kâfi fizikî aktivite yapılmazsa kas kaybı yaşanabilir ve bu durum, sürüş sırasında gerekli el-ayak uyumunun sağlanmasını zorlaştırabilir. Örneğin, ani bir tehlikeyle karşılaştığınızda – önünüze bir yaya fırladığında – ayağınızı gaz pedalından çekip frene basmanız gereken müddet hayati değer taşır. Bunun yanı sıra, bilişsel yetiler de sürüş güvenliğinde belirleyici bir rol oynar. Trafiği gerçek algılamak, tehlikeleri öngörmek ve bunlara uygun biçimde reaksiyon vermek gerekir. Münasebetiyle, gözlerimiz, kulaklarımız, kaslarımız, reflekslerimiz ve bilişsel algımız sürüş güvenliği açısından kritik ögeler ortasında yer alır.”

Belirli bir yaşın üzerindeki bireylere ‘Artık taşıt kullanmayın’ denmesi…

Bir kişinin taşıt kullanma yetkisinin elinden alınması kelam konusu olduğunda, öncelikle güçlü bir toplu taşıma sisteminin sağlanması gerektiğini kaydeden Öğr. Gör. Özgür Şener, “Çünkü bunun iki kıymetli tesiri bulunuyor. Birincisi, kişinin kendi mobilitesinin kısıtlanmasıdır. Şayet makul bir yaşın üzerindeki bireylere ‘Artık taşıt kullanmayın’ denirse, onların A noktasından B noktasına gitmesi zorlaşır ve hayat konforları olumsuz etkilenir. Alışverişe gitmek, pazara uğramak, çocuklarını yahut torunlarını ziyaret etmek üzere günlük rutinleri sekteye uğrar. Ulaşım, kişinin hayatında kıymetli bir rol oynadığı için, inançlı olmasa dahi, bu özgürlüğü kaybetmek büyük bir değişiklik manasına gelir.” biçiminde konuştu.

Bireylerin taşıt kullanmaya uygunlukları tertipli sıhhat denetimleriyle değerlendirilmeli

İkinci kıymetli noktanın ise, taşıt kullanmayan bireylerin bir oburunun yardımına gereksinim duyması olduğunu söyleyen Üsküdar Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği Kısmı Öğr. Gör. Özgür Şener, “Bu durumda ya aile üyeleri ya da yakın etrafından birileri ona dayanak olmak zorunda kalacaktır. Fakat bu her vakit pratik bir tahlil olmayabilir. Bu yüzden, daha sağlıklı bir yaklaşım olarak, bireylerin taşıt kullanmaya uygunluklarının tertipli sıhhat denetimleriyle kıymetlendirilmesi gerekmektedir. 5-10 yıl üzere uzun aralıklarla değil, yıllık bazda yapılan ayrıntılı sıhhat denetimleriyle, kişinin sürüş için gerekli işlevleri değerlendirilmeli ve uygun olduğu sürece araç kullanmaya devam etmesine müsaade verilmelidir.” biçiminde kelamlarını tamamladı.