Mide ve bağırsak sisteminin ekseriyetle enfeksiyon kaynaklı iltihabı olan ve halk ortasında “mide gribi” olarak bilinen gastroenterit, ülkemizde çocukluk çağının en sık görülen hastalıklarından biri olarak karşımıza çıkıyor. O denli ki enfeksiyonların yaygın olduğu yaz aylarında çocuk acil servislerinin en kalabalık hasta kümesini, gastroenterit geçiren çocuklar oluşturuyor. Acıbadem Kartal Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Giray Girgin, sulu ishal, mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı üzere sorunlarla acil servise getirilen her iki çocuktan 1’ine gastroenterit tanısı konulduğunu belirterek, “Bu oran, birtakım bölgelerde yüzde 60’lara kadar çıkabilir. Münasebetiyle, bu hastalık yalnızca ferdî değil, tıpkı vakitte halk sıhhati açısından da kıymetli bir sorun olarak kabul edilir” diyor.
24 saat içinde güzelleşme görülmüyorsa…
Gastroenterit, birçok vakit toplumda hafif ve süreksiz bir hastalık üzere algılanıyor; ancak özellikle küçük çocuklarda süratle dehidratasyona yol açabileceği için hayati risk taşıyabilecek klinik bir tabloya dönüşebiliyor. Bu noktada en kritik bahis, ebeveynlerin belirtileri erken fark etmeleri ve çocuğun genel durumunu yakından izlemeleri. Acıbadem Kartal Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Giray Girgin, zamanında fark edilip hakikat halde yönetilirse gastroenterit hastalığının ekseriyetle büsbütün düzeldiğini belirterek, “Ancak gecikmiş müdahaleler çocuk sıhhati açısından önemli sonuçlara yol açabilir. Bilhassa küçük çocuklarda süratli sıvı kaybı (dehidratasyon) gelişirse ve tedavi edilmezse böbrek işlevleri bozulabilir, şuur değişikliği görülebilir ve nadiren de olsa hayati risk oluşabilir. Bu yüzden gastroenterit basit bir ishal üzere görülmemeli, çocuğun genel durumu her vakit öncelikli kıymetlendirme kriteri olmalıdır. Ayrıca unutulmamalı ki birtakım gastroenterit vakaları bakteriyel yahut paraziter kökenli olabilir ve meskende yapılan müdahaleler yetersiz kalabilir. Bu nedenle, belirtiler başladıktan sonra 24 saat içinde güzelleşme görülmüyorsa ya da çocuk sıvı alamıyorsa, kesinlikle bir tabibe başvurulmalıdır” ihtarında bulunuyor.
Yaz aylarında çok sık görülüyor, çünkü…
Yaz mevsiminin, gastroenterit tablolarının en sık görüldüğü devirlerden biri olduğu belirtiliyor. Çünkü, sıcak hava nedeniyle besinler daha fazla bozuluyor ve dışarıda tüketilen yiyecek ile içeceklerin hijyen şartlarının denetimi zorlaşıyor. Ayrıyeten yüzme havuzları, plajlar ve açık hava aktiviteleri sırasında çocukların kirli suyla temas edebilmeleri de bir öteki değerli riski oluşturuyor.
Özellikle 2 yaş altındaki bebekler büyük risk altında!
Gastroenterit her yaş kümesinde görülse de en çok 6 ay ile 5 yaş ortasındaki çocukları etkiliyor. Bilhassa 2 yaş altındaki bebeklerde bağışıklık sisteminin şimdi gelişmemiş olması ve bedenlerinin sıvı kaybına karşı daha savunmasız olması nedeniyle hastalık daha süratli ve ağır seyredebiliyor. Dr. Giray Girgin, dolayısıyla bu yaş kümesinde enfeksiyonlara karşı hem dikkatli olmanın hem de erken müdahalenin çok daha büyük değer taşıdığını vurguluyor.
“Su içebiliyorsa önemli bir sorun yoktur” kusuruna düşmeyin!
Toplumda sıkça duyulan yanılgılı inanışlardan biri, “Çocuk bir şey yemese de su içebiliyorsa önemli bir sorun yoktur” fikri oluyor. “Oysa gastroenterit hadiselerinde yalnızca sıvı kaybı değil, elektrolit dengesizlikleri de gelişebilir” ikazında bulunan Dr. Giray Girgin, şunları söylüyor: “Özellikle küçük yaş kümesindeki çocuklar bu dengesizliklere karşı daha hassastır ve süratli müdahale gerektirecek tablolar ortaya çıkabilir. Bu nedenle ağızdan sıvı alımı tek başına kâfi bir gösterge olarak değerlendirilmemeli, çocuğun genel durumu, idrar çıkışı ve hidrasyon bulguları bütüncül formda göz önünde bulundurulmalıdır.”
Halk ortasında “mide gribi” olarak biliniyor, ancak!
Halk ortasında “mide gribi” olarak bilinse de bu hastalık grip virüsüyle değil; bağırsaklara yerleşen virüs, bakteri yahut parazitlerle meydana geliyor. Gastroenteritin en yaygın nedeni ise virüsler oluyor. Bilhassa rota virüsün çocukluk çağında en sık rastlanan viral gastroenterit etkeni olduğunu söyleyen Dr. Giray Girgin, “Rota virüs dışında noro virüs, adeno virüs ve astro virüs üzere diğer virüsler de emsal tabloya neden olabilir. Daha nadiren ise bakteriler ve parazitler sorumlu olabilir” bilgisini veriyor.
Bu belirtiler varsa, vakit kaybetmeyin!
Gastroenterit tablosunda çocuklarda en yaygın görülen belirti, sulu ishal oluyor. Buna ek olarak; kusma, karın ağrısı, ateş, halsizlik ve iştahsızlık da sık görülüyor. Hastalık ilerledikçe beden sıvı kaybediyor; çocukta ağız kuruluğu, gözyaşında azalma ile ciltte kuruluk üzere dehidratasyon bulguları ortaya çıkıyor. Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Giray Girgin, erken tanı sayesinde sıvı kaybı oluşmadan ve genel durum bozulmadan tedaviye başlanabildiğini vurgulayarak, “Günde 3’ten fazla sulu ishal, her beslenme sonrasında kusma, yüksek ateş, ağızdan sıvı alamama, ağız kuruluğu, idrar yapmama ve şuur değişikliği üzere durumlarda ebeveynler vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşuna başvurmalıdır” kelamlarıyla ikazda bulunuyor.
Ağır tablolarda hastaneye yatış gerekebilir!
Gastroenterit tanısı çoklukla çocuğun hikayesi ve muayeneyle konuyor. Kimi durumlarda, dışkı analizi, kan testleri yahut idrar tetkikleri gerekebiliyor. Tedavide temel hedef; bedenin kaybettiği sıvı ve elektroliti yerine koymak. Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Giray Girgin, hafif tablolarda bedendeki sıvı kaybının meskende ağızdan sıvı desteğiyle sağlanabildiğini belirterek, “Şiddetli tablolarda ise hastane ortamında damar yoluyla sıvı tedavisi gerekir. Antibiyotikler yalnızca bakteri kaynaklı hastalıklarda kullanılır. Bu sebeple, bilinçsiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır” diyor.
Bu tedbirler hastalıktan koruyor!
Bazı kolay tedbirlerle çocukları gastroenteritten korumanın mümkün olduğunu anlatan Dr. Giray Girgin, ebeveynlerin dikkat etmeleri gereken kuralları şöyle özetliyor: “Ellerin sık sık sabunla yıkanması, zerzevat ile meyvelerin bol suyla âlâ yıkanması, dışarıda satılan yiyeceklerden kaçınılması, pak su tüketilmesi ve oyuncakların paklığına dikkat edilmesi değerlidir. Ayrıyeten, rota virüs aşısı da güçlü bir hami önlemdir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
