El, ayak ve ağız hastalığı, çocukların ellerinde ve ayaklarında kabarcık gibisi döküntülerle kendini belirli eden ve ağız içinde ağrılı yaralara neden olan bulaşıcı bir enfeksiyon olarak tanımlanıyor. Viral bir enfeksiyon olan hastalık, çoğunlukla bebekleri ve 5 yaşından küçük çocukları daha çok etkiliyor, çoklukla 7- 10 gün içinde zaten düzgünleşiyor. Coxsackievirus ve enterovirus ailelerine ilişkin virüslerin neden olduğu hastalık kirli havuzlardan bulaşabildiği üzere öpüşmek, sarılmak ve ortak eşya kullanımı yollarıyla da çok hızlı yayılabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Samet Özer, çocuklar ortasında bu sıralar süratle yayılan el, ayak ve ağız hastalığı hakkında bilgi verdi.
Kabarcık gibisi döküntüler görülüyor
Hastalık sonucunda ellerde ve ayaklarda oluşan kabarcık gibisi döküntüler ile ağız içinde gelişen ağrılı yaralar nedeniyle ‘el, ayak ve ağız’ ismi kullanılmaktadır. Aslında döküntüler göğüs, sırt, kollar, bacaklar, genital organlar ve kalçalar dahil olmak üzere bedeninin rastgele bir yerinde ortaya çıkabilmektedir.
Çocuklar birbirine bulaştırıyor
Bebekler ve 5 yaşından küçük çocukların el, ayak ve ağız hastalığına yakalanma mümkünlüğü yüksektir. Kreş ve okullarda çocuklar ortasında süratle yayılma eğilimi bulunmaktadır. Tekrar de, daha büyük çocuklar ve hatta yetişkinlerde bile bu hastalık görülmektedir. Hastalığa birkaç virüs neden olabileceğinden, bu hastalığa birden fazla sefer yakalanmak mümkündür.
Belirtiler iki etapta ortaya çıkıyor
El, ayak ve ağız hastalığı belirtileri çoklukla iki basamakta ortaya çıkmaktadır. Hastalık başladığında, çocuklarda grip gibisi belirtiler görülebilmektedir.
- Hafif ateş.
- Boğaz ağrısı.
- Burun akması.
- Karın ağrısı.
- İştahsızlık.
Birkaç gün sonra şu belirtiler görülüyor
- Avuç içlerinde, ayak tabanında, dirseklerde ve dizlerinde, cinsel organda yahut kalçalarda kaşıntılı döküntü.
- Ağız içinde ve etrafında, lisan de dahil olmak üzere rastgele bir yerde gelişebilen ağrılı ağız içi yaralar. Yaralar ekseriyetle parlak pembe noktalar yahut sonunda kabarcıklara dönüşen küçük şişlikler biçiminde başlar.
- Boyunlarındaki lenf bezleri şişer.
Bulaşma evresi döküntülerden önce
El, ayak ve ağız hastalığının belirtileri ekseriyetle 7-10 gün içinde geçecektir. Lakin 2 yaşından küçük çocukların virüsten daha fazla etkilenecektir. El, ayak ve ağız hastalığı bulaşıcıdır. Hastalığın en bulaşıcı evresi ekseriyetle döküntüler ortaya çıkmadan öncedir. Kabarcıklar ekseriyetle yaklaşık 10 gün içinde kurur. Kabarcıklar kuruduktan sonra çocuğun hastalığı diğerlerine bulaştırma mümkünlüğü daha düşüktür. Lakin, döküntü geçtikten sonra virüs dışkıda haftalarca yaşayabilmektedir.
Hastalık hangi yollarla bulaşıyor?
Bu hastalık şu yollarla yayılabilmektedir;
- Enfekte bir kişinin hapşırması yahut öksürmesiyle havaya yayılan damlacıklar yoluyla.
- Enfekte bir kişinin tükürüğü yahut dışkısıyla temas edip daha sonra ağzınıza, gözlerinize yahut burnunuza dokunarak.
- Enfekte bir kişinin bedeninden çıkan damlacıklarla direkt temas.
- Virüs taşıyan birini öpmek yahut sarılmak.
- Kişisel eşyaları paylaşmak.
Bazen bu problemler da görülebiliyor
Çok ender olsa da el, ayak ve ağız hastalığı bazen şu problemlere neden olabilmektedir;
Dehidratasyon: Ağız yaraları içmeyi ve yemeyi acı verici hale getirebilmektedir. Dehidratasyonu önlemek için kâfi sıvı içmek değerlidir.
Tırnak kaybı: Kimi beşerler virüse yakalandıktan sonra birkaç tırnak yahut ayak tırnağını kaybetse de tırnaklar tekrar uzamaktadır.
Viral menenjit ve ensefalit: El, ayak ve ağız hastalığı olan çok az sayıda bireyde menenjit ve ensefalit gelişebilmektedir. Bu ender durum beyinde (ensefalit) ve beyin ve omurilik zarında (menenjit) tehlikeli şişmeye neden olabilmektedir.
El ayak ağız hastalığı ile ilgili belirtilerin görülmesi durumunda vakit kaybedilmeden uzman doktora başvurulması kıymet taşımaktadır. Doktor hastalığın şiddetine göre uygun bir tedavi planı belirleyecektir. Ayrıyeten etraftaki şahıslara bulaşmaması açısından da tedbir alınmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
