Kene ile bulaşan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) ve Lyme hastalıklarında, erken ve gerçek müdahale büyük ehemmiyet taşıyor. Kenelerin hastalık bulaştırması için deriye yapıştıktan sonra 24–48 saat boyunca beşerden kan emmesi gerektiğini belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Kısmı Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Bu yüzden keneyi erken fark edip gerçek halde çıkarmak bulaş riskini değerli ölçüde azaltır. Erken teşhis ve tedavi hastalık seyrini kıymetli ölçüde olumlu etkilediği için kene teması dikkate alınıp doktor takibine girmek gerekir” dedi. Kenenin salgısında anestezik (ağrı kesici) husus olduğu için insan cildine tutunurken rastgele bir ağrı hissedilmediğini, bu nedenle kenenin varlığının uzun müddet fark edilmeyebileceği ikazında bulunan Prof. Dr. Bozkurt, kene riski bulunan alanlardan dönüşte çok dikkatli denetim yapılması gerektiğini söyledi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Kısmı Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Bozkurt, kenelerin yol açtığı Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) ve Lyme hastalıklarına erken müdahalenin değerini vurguladı.
Lyme hastalığında erken teşhis önemli
Kenenin her iki hastalığın bulaş kaynağı olduğunu belirten Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Her iki hastalığın da insanlara en kıymetli bulaş kaynağı kenelerdir fakat hastalık farklı mikroorganizmalar tarafından meydana gelir. KKKA hastalığının etkeni virüsler iken, Lyme hastalığının etkeni bakteriler olup ikisi de ölümcül seyredebilir. Bilhassa Lyme hastalığı, erken teşhis ve antibiyotik tedavisiyle güzelleşebilen lakin teşhiste gecikme olması durumunda eklem harabiyeti, beyin ve kalp tutulumuna yol açarak kronikleşen bir hastalıktır” ihtarında bulundu.
Kenelerin çıplak elle çıkarılması ile bulaşıyor
Kene ile temasın bilhassa yaz aylarında olduğunu söz eden Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “KKKA ve Lyme hastalıkları, daha çok bedenimize kene tutunması ile bulaşmakla birlikte kenelerin çıplak elle çıkarılması ya da ezilmesi ile, hasta insanların kan üzere beden sıvılarına temas etmekle, mikrobu taşıyan hayvanların kanları, beden sıvıları ve dokularına korunmasız temasla da bulaşabilir. Kene teması mevsimsel özellik gösterir. Genelde ilkbahar ve yaz aylarında görülür. Türkiye’de yazın birinci aylarında sıklıkla hadiseler görülür” dedi.
Kuluçka müddeti 1-14 gün ortasında değişiyor
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığında kuluçka mühletinin, mikrobun bedene girmesinden sonra hastalık belirtilerinin başlamasına kadar geçen müddet olduğunu belirten Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “KKKA hastalığında, virüsün bulaş yoluna bağlı olarak, virüsün alınmasını müteakip 1-14 günlük kuluçka müddeti sonrası belirtiler ortaya çıkar” dedi.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığının belirtilerine değinen Prof. Dr. Fatma Bozkurt, bunları yüksek ateş, baş ağrısı, ağır halsizlik, kollarda ve bacaklarda şiddetli ağrı, bazen kusma, karın ağrısı yahut ishal, yüzde kızarıklık olarak sıraladı. Prof. Dr. Bozkurt, ilerleyen safhada bedenin değişik yerlerinde kanamalar, gövde, kol ve bacaklarda morluklar, burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan görülebileceği ihtarında bulundu.
Hekim takibi ve denetiminde olunmalı
Kene teması sonrası tabip takibi ve denetiminde olunması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Hastalıkta erken teşhis konulup semptomlara yönelik müdahale ve Ribavirin üzere antiviral tedaviler hayat kurtarıcı olmaktadır. Bu nedenle kene teması sonrası tabip takip ve denetiminde olmak hayati ehemmiyet arz etmektedir” dedi.
Lyme hastalığında bedende lezyonlar görülüyor
Kenenin yol açtığı Lyme hastalığında bedende lezyonların görüldüğünü belirten Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Kene temasından sonra 1-4 haftalık kuluçka devri sonrası, hastalığın birinci bulgusu olan Eritema Migrans (EM) denilen bir lezyon bedende görülür. Lezyon olayların üçte birinde, tek ve klasik boğa gözü imgesi formunda olup, başka üçte bir hadisede da birden fazla lezyon olarak görülebilir. Geri kalan olaylarda lezyon olmayıp yalnızca kene ısırık izi görülebilir. Lezyon görünümü merkezi soluk olup bunu çevreleyen eritemli bir halka olarak görülür.
Grip gibisi belirtiler de ortaya çıkabilir
Prof. Dr. Fatma Bozkurt, ayrıyeten hastaların yüzde 50’sinde ateş ve terleme, yorgunluk, baş ağrısı, miyalji (kaslarda oluşan ağrı) ve artralji (omuz, dirsek ve dizler üzere yerlerde oluşan ağrı) üzere grip gibisi belirtilerin ortaya çıkabildiğini söyledi.
Lezyonlar tedavi edilmeli
Lezyonların çoklukla bir ay içinde kaybolduğunu tabir eden Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Ancak lezyonlar tedavi edilmez ise aylar- yıllar sonra deri, eklemler, kalp ve hudut sistem tutulumu gösteren kronik bir hastalığa dönüşür. Semptomatik ve tetrasiklin türevi antibiyotikler ile tedavi edilebilir” dedi.
Kene ısırığında acı hissedilmiyor
Kene ısırmasının fark edilmesinin bazen vakit alabileceğini belirten Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Kenenin salgısında anestezik (ağrı kesici) unsur olduğu için insan cildine tutunurken rastgele bir ağrı hissedilmez. Bu nedenle kenenin varlığı uzun müddet fark edilmeyebilir. Birden fazla vakit bilhassa beden beni olanlar keneyi beden beni olarak düşünebilir. Cilde tutunamayan kene temasında da ciltte ısırık izi olabilir” ikazında bulundu.
Deriye yapıştıktan sonraki 24-48 saate dikkat!
Doğada birçok kene tipi olduğunu fakat her birinin hastalık yapan mikroorganizma taşımadığını söz eden Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Hastalık taşıyan kenelerin de insanlara bulaştırmaları için, ekseriyetle kene deriye yapıştıktan sonra 24–48 saat boyunca beşerden kan emmesi gerekir. Bu yüzden keneyi erken fark edip gerçek biçimde çıkarmak bulaş riskini değerli ölçüde azaltır. Ayrıyeten erken teşhis ve tedavi hastalık seyrini kıymetli ölçüde olumlu etkilediği için kene teması dikkate alınıp doktor takibine girmek gerekir” diye konuştu.
Kene ısırmasına nasıl müdahale edilmelidir?
Kene ısırmasına hakikat müdahalenin kıymetini vurgulayan Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Vücuda tutunan kene, en kısa müddette çıplak elle dokunmadan ele eldiven, bez ya da poşet geçirilerek yahut bir pens yardımıyla deriye yakın yerden, keneyi ezmeden ve baş kısmını kopartılmadan çıkartılmalı yahut çıkartılamıyorsa en yakın sıhhat kuruluşuna müracaat edilmeli” diye konuştu.
Kene patlatılmamalı ve ezilmemeli
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı riskinin olduğu bölgelerde keneyi saklayıp doktora göstermenin yararlı olabileceğini tabir eden Prof. Dr. Bozkurt, “Vücuda tutunmuş olan keneyi patlatmayın, ezmeyin. Üzerine alkol, deterjan, sıvı sabun, gazyağı, kolonya üzere rastgele bir kimyasal unsur muhakkak dökmeyin ve üzerine sigara bastırmayın” ikazında bulundu.
Vücudu örten kıyafetler giyilmeli
Kene ısırmasına karşı alınacak tedbirlere de değinen Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları üzere kene istikametinden riskli alanlara gidilirken kenelerin bedene girmesini engellemek gayesiyle mümkün olduğu kadar bedeni örten kıyafetler tercih edilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalıdır. Ayrıyeten kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir. Oturulacak yerlere de açık renkli örtü serilmelidir” dedi.
Kene denetimi dikkatle yapılmalı
Kene denetiminin dikkatle yapılması gerektiğini söz eden Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Riskli alanlardan döndükten sonra kene olup olmadığını görmek için bedenin ve elbiselerin her yerine dikkatlice bakılmalıdır. Bedenin bilhassa diz ardı, koltuk altları, kulak gerisi, ense, saç tabanları ve kasıklar dâhil denetim edilmeli ya da ettirilmelidir” tavsiyesinde bulundu.
Hasta ile temasta gerekli tedbirler alınmalı
Hastalığın hayvanlarda belirti göstermeden seyretmesi nedeniyle hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabileceği ikazında bulunan Prof. Dr. Fatma Bozkurt, “Bu sebeple hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanların kan ve idrar üzere beden sıvılarına çıplak el ile temas edilmemelidir. Hastalığa yakalanan bireylerin kan, beden sıvıları ve çıkartılarıyla hastalık bulaşabildiğinden, hasta ile temas eden şahıslar eldiven, önlük, maske üzere gerekli korunma tedbirlerini almalıdır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
