İzmir Büyükşehir Belediyesi, Smyrna Antik Kenti hafriyat çalışmalarını desteklemeyi sürdürüyor. Büyükşehir, 2025-2027 yılları ortasında kent tarihi açısından büyük kıymet taşıyan hafriyata toplam 34,5 milyon lira kaynak ayıracak. Prof. Dr. Akın Ersoy’un başkanlığındaki grup, 20 bin kişilik kapasitesiyle Efes Antik Tiyatrosu büyüklüğündeki Antik Smyrna Tiyatrosu ile Smyrna Agorası’ndaki Roma periyodu hamamının gymnasium kısmını gün yüzüne çıkarmak için ağır bir çalışma yürütüyor.
İzmir’in merkezinde yer alan Smyrna Antik Kenti, 2007’den bu yana yapılan hafriyatlarda gün yüzüne çıkarılan yapıtlarla kentin tarihine ışık tutuyor. Prof. Dr. Akın Ersoy’un başkanlığında yürütülen çalışmalarda, Antik Smyrna Tiyatrosu ve Antik Smyrna Agorası’nda yer alan Roma devri hamamının gymnasium kısmı ortaya çıkarılmaya çalışılıyor.
2012’den bu yana kentteki bilimsel hafriyat çalışmalarına maddi dayanak veren İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin öz kaynakları ile yürütülen kamulaştırmalar sonucunda Smyrna Agorası’nın bulunduğu hafriyat alanı İkiçeşmelik Caddesi ile bütünleşirken, uzun devir gecekondular altında kalan Antik Smyrna Tiyatrosu da gün yüzüne çıkarılmaya başlandı.
20 bin kişi kapasitesiyle İzmir için büyük değer taşıyor
Kazılara Maddi Takviye Programı kapsamında günümüzde İzmir ve yakın etrafında 16 arkeolojik hafriyat alanı yer alıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, kent genelinde süren kazılara verdiği takviyeyle insanlığın ortak kültürel mirası olan bu alanların korunması ve her geçen gün daha görünür kılınmasını amaçlıyor. 2025 yılı itibariyle yürürlüğe giren yeni protokol ile Smyrna Antik Kenti Hafriyat Başkanlığı’na sağlanan takviye kapsamında antik tiyatronun bir an evvel kente kazandırılması amaçlanıyor. Efes Antik Tiyatrosu büyüklüğünde olduğu belirtilen Antik Smyrna Tiyatrosu, 20 bin kişi kapasitesiyle İzmir için büyük ehemmiyet taşıyor.
Maddi ve tıpkı destek
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin takviyeleri hakkında bilgi veren Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı Muhafaza Uygulama ve Kontrol Şube Müdürlüğü’nde misyonlu Arkeolog Tuna Sinan Derbentoğulları, “İzmir Büyükşehir Belediyesi, Smyrna Antik Kenti hafriyat çalışmalarına 2012 yılından bu yana envanter oluşturulması, bilimsel hafriyat çalışmaları, onarım çalışmaları ve hafriyat takımının desteklenmesi gayesiyle maddi ve birebir dayanak veriyor” dedi. Derbentoğulları, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kentimizde devam eden 16 kazıyı desteklediklerini kelamlarına ekledi.
Kazılar iki noktada sürüyor
2007 yılından itibaren İzmir’in tarihi kent merkezindeki arkeolojik hafriyat çalışmalarını yürüten Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Akın Ersoy, “Çalışmalarımızda Kültür ve Turizm Bakanlığının maddi takviyesinin yanı sıra İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin değerli ölçüde dayanakları kelam konusu. Ayrıyeten öbür sponsorlarımız da bulunuyor. Smyrna Antik Kenti kazılarını şu an bilhassa iki noktada yürütüyoruz. Antik Smyrna Agorası’nda yeni olarak Kemeraltı’na bakan tarafta bir hamamın gymnasium kısmının ortaya çıkarılması için çalışma yürütüyoruz. İkinci çalışma alanımız da bilhassa İzmirlilerin de çok beklediği Antik Smyrna Tiyatrosu’nda sürüyor” diye konuştu. Ören yeri içinde Osmanlı periyoduna ilişkin sarnıçlı çeşmeler ve kent içi han yapısı olduğunu belirten Prof. Dr. Akın Ersoy, Osmanlı Devri yapılarını da koruyarak altında kalan gymnasium kısmının ortaya çıkarılması için çalıştıklarını kaydetti.
Efes Antik Tiyatrosu büyüklüğünde
Antik Smyrna Agorası’nın antik periyotta sadece ticari ve idari bir merkez olmadığını vurgulayan Ersoy, dini ve toplumsal aktifliklerin de burada gerçekleştirildiğini lisana getirdi. Başlangıçta küçük ölçekli aktifliklerin agorada yapıldığını, lakin vakitle inşa edilen Antik Smyrna Tiyatrosu ile bu aktifliklerin tiyatroya taşındığını tabir eden Ersoy, tiyatroda yapılan çalışmalara ait de bilgi verdi. İzmir’in Efes Antik Tiyatrosu büyüklüğünde bir tiyatroya daha sahip olduğunu vurgulayan Ersoy, 20 bini aşkın izleyici kapasitesine sahip Antik Smyrna Tiyatrosu’nda hem dini, toplumsal ve kültürel aktifliklerin hem de halk meclisine yönelik duyuruların gerçekleştirildiğini kelamlarına ekledi.
Kemeraltı, Smyrna Agorası’nın ticari kimliğini yansıtıyor
Prof. Dr. Akın Ersoy, Antik Smyrna Agorası’nın Büyük İskender’den sonra kurulan antik kentin tam merkezinde yer aldığını belirtti. Kemeraltı’nın bugün dünyanın en büyük açık hava çarşılarından biri olduğunu vurgulayan Ersoy, bu yapının temelinde bin yıl öncesinde Antik Smyrna Agorası’nın yarattığı ticari iklimin bulunduğunu aktardı. Antik periyotta kentin, bugünkü Kadifekale ve Kemeraltı ortasında kurulduğunu, o periyotta Kemeraltı’nın yerinde ticaret ve savaş gemilerinin girebildiği bir iç liman bulunduğunu söyleyen Ersoy, Bizans Dönemi’nde başlayan, Osmanlı Dönemi’nde ise hızlanan şuurlu dolgu çalışmalarıyla iç limanın vakitle yapılaşmaya açıldığını söz etti. Prof. Dr. Akın Ersoy, limanın son izlerinin 1800’lü yıllara kadar takip edilebildiğini, bu devirde ise bataklık hâline gelen alanın büsbütün doldurularak bugünkü Kemeraltı’nın oluştuğunu kaydetti.
Antik devirde de İzmir için su çok önemliydi
Ersoy, antik devirde kent planlamacılarının suyun varlığına büyük kıymet verdiğini, İzmir’in bu açıdan şanslı bir pozisyonda olduğunu tabir etti. Kadifekale’nin altındaki su katmanlarının kent için değerli bir kaynak sağladığını, Antik Smyrna Agorası’ndaki suyun da bu doğal kaynaktan geldiğini vurgulayan Ersoy, yaklaşık 150 metre boyunca akarak Antik Smyrna Agorası’na ulaşan suyun günümüzde içilemez nitelikte olsa da park ve bahçeleri sulamak için kullanılabildiğini aktardı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
