Para akıllı, çocuklar güvende: Finansal okuryazarlık siber güvenlikle birlikte ele alınmalı

Çocuklar artık paranın çoğunlukla dijital ortamda olduğu bir dünyada büyüdüklerinden, siber güvenlik finansal okuryazarlığın temel bir kesimi haline geldi. Evvelki kuşaklardan farklı olarak, çocukların parayla birinci tecrübeleri yalnızca kumbaralar değil, uygulama içi satın almalar, oyunlardaki ganimet kutuları ve dijital cüzdanlara bağlı ön ödemeli kartlarla oluyor. Kaspersky’nin “Dijital Okul Çantası: Okul Yılı için Ebeveyn Rehberi”nde uzmanlar, çocuklara dijital dünyada parayı sorumlu ve inançlı bir formda yönetmeyi öğretmek için ipuçları paylaşıyor.

Okula dönüş dönemi yalnızca yeni kitaplar ve kıyafetlerle ilgili değil, birebir vakitte çocukların hayatları boyunca sürdürecekleri ve birçok sorunu önlemeye yardımcı olacak sağlıklı alışkanlıklar edinmeleri için de kıymetli bir periyoda karşılık geliyor. “Growing Up Online” anketine Türkiye’den katılan ebeveynlerin %22’si çocuklarının çevrimiçi davranışları nedeniyle para kaybettiklerini söz ederken, ankete katılanların %15’i çocuklarının aygıtlarının virüs bulaştığını belirtiyor.

Çocuklar çevrimiçi risklerin farkında olmadığında, güçlü finansal okuryazarlık bile onları armağan üzere görünen kimlik avı ataklarından, düzmece oyun içi fırsatlardan, bilinmeyen abonelik yenilemelerinden ve kimlik hırsızlığından korumayacaktır. Finansal eğitimi dijital müdafaa ile birleştirerek ebeveynler çocuklarını yalnızca paralarını akla yatkın yönetmeye değil, siber tehditlere karşı korunmaya da hazırlayabilirler.

Kaspersky uzmanları, ebeveynlerin çocuklarına paralarını sorumlu ve inançlı bir biçimde yönetme konusunda şunları öğretmelerini öneriyor:

1. Net harcama limitleri belirleyin

Çocukların hudutlarını anlamalarına yardımcı olmak, hem finansal disiplin hem de dijital farkındalık oluşturmanın birinci adımıdır. Çocuğunuzun tipik harcamaları için temel bir bütçe oluşturarak başlayın:

• Okul malzemeleri
• Yiyecek yahut öğlen yemeği parası
• Spor yahut hobi ile ilgili satın alımlar
• Eğlence (uygulamalar, oyunlar, abonelikler)

Her satın almayı tek tek denetim etmek yerine yüzdelerden bahsedin. Örneğin: “%70’i okul ile ilgili harcamalar, %20’si cümbüş ve %10’u tasarruf için” üzere. Bu yaklaşımı dijital para okuryazarlığını tanıtmak için kullanın. Uygulama içi satın alımların, mikro süreçlerin yahut saklı fiyatların dikkatli olunmazsa bakiyelerini nasıl süratle eksilteceğini açıklayın.

1. Güvenli ödeme teknikleri kullanın

Çocuklara nakit para vermek kolay üzere görünebilir, lakin bunun kimi dezavantajları vardır. Para kaybolabilir, çalınabilir yahut iz bırakmadan harcanabilir. Daha inançlı ve eğitici bir alternatif, ebeveyn denetimi özelliği bulunan çocuk dostu banka kartları yahut dijital cüzdanlar kullanmaktır. Bu araçlar, harcama limitleri belirlemenize, anlık satın alma bildirimleri almanıza, süreçleri gerçek vakitli olarak takip etmenize ve gerektiğinde çevrimiçi pazar yerleri yahut oyun platformları üzere makul kategorileri engellemenize imkan tanır. Bu sayede çocuklar kendi paralarını yönetme özgürlüğünün tadını çıkarırken, ebeveynler kontrol garantisine sahip olur ve olağandışı bir durum olduğunda müdahale edebilir.

Bu ödemelerin gerçekleştiği dijital ortamı korumak da tıpkı derecede değerlidir. Bankacılık uygulamaları ve çevrimiçi mağazalar siber hatalıların amacı haline gelebilir. Bu nedenle inançlı gezinme ve inançlı ödeme müdafaası içeren bir siber güvenlik çözümü yüklemek çok değerlidir.

1. Cihazları ve finansal hesapları inançlı hale getirin

Çocuklar hesap güvenliğinin ehemmiyetini tam olarak anlamayabilirler. Lakin zayıf bir şifre yahut çalınan bir aygıt tüm finansal araçlarını tehlikeye atabilir.

Ebeveyn olarak, onlara şu halde yardımcı olabilirsiniz:

• Çevrimiçi alışverişlerde kullanılabilecek her uygulama için iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) özelliğini aktifleştirin.
• Giriş bilgilerini inançlı bir biçimde saklayan ve bir sorun olduğunda ailenizin erişimine müsaade veren bir şifre yöneticisi kullanın.
• Güçlü şifrelerin temellerini öğretin. Şifreler en az 12 karakterden oluşmalı, isimler yahut doğum tarihleri yer almamalı ve farklı platformlarda tekrar kullanılmamalıdır.

Bu alışkanlıkları günlük uygulamaya dönüştürerek, çocuğunuza finansal bilgilerini ve şahsî datalarını inançta tutması için gerekli araçları sağlayabilirsiniz.

1. Abonelikleri ve tekrarlayan fiyatları takip edin

Çocukların harcamalarını takip etmelerini en kolay engelleyen şeylerden biri aboneliklerdir. Günümüzde birçok oyun, öğrenme aracı ve yayın hizmeti, tek seferlik satın alımlar yerine tertipli ödeme modelleri kullanmaktadır. Bir çocuk, deneme mühleti sona erdiğinde otomatik olarak aylık fiyata dönüştürüleceğini fark etmeden “ücretsiz deneme”ye kaydolabilir. Bu fiyatlar düşük ve sistemli olduğu için, bakiye tükenene yahut ebeveyn hesap denetim edene kadar ekseriyetle fark edilmez.

Çocuğunuza şunları öğretin:

• Ücretsiz deneme sürümünü başlatmadan evvel ebediyen sorun.
• “Otomatik yenileme” ayarlarını bulun ve bunları nasıl kapatacağınızı öğrenin.
• Deneme sürümünün bitiş tarihleri için takvim hatırlatıcıları ayarlayın.

Ebeveyn olarak, çocuklarınızın uygulama mağazasındaki satın alma geçmişini tertipli olarak denetim edin ve e-posta gelen kutunuzda gözden kaçabilecek yenileme bildirimlerini tarayın. Birçok bankacılık uygulaması ve güvenlik aracı, tekrarlayan fiyatları işaretleyebilir yahut her süreç için gerçek vakitli ikazlar gönderebilir. Böylelikle harcamaları takip etmeyi kolaylaştırır. Abonelik idaresini ortak bir sorumluluk haline getirerek, çocuğunuzun “görünmez” fiyatların de dikkat edilmesi gereken gerçek harcamalar olduğunu anlamasına yardımcı olursunuz.

Kaspersky’nin Web İçeriği Analisti Andrey Sidenko, şunları söylüyor: “Çocuklar için finansal okuryazarlık hakkında konuşurken, onlara bütçe yapmayı yahut tasarruf etmeyi öğretmekle yetinemeyiz. Harcadıkları para zati dijital, bu da birinci finansal kararlarını çevrimiçi olarak aldıkları manasına geliyor. Oyunlarda, uygulamalarda ve dijital cüzdanlarda bu geçerli. Siber güvenlik şuuru olmadan, bu öğütler eksik kalır. Çocukların dolandırıcılıkları fark etmelerine, hesaplarını müdafaalarına ve inançlı ödeme araçlarını kullanmalarına yardımcı olmak, onlara paranın bedelini öğretmek kadar önemlidir.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı