İhracatın %44,4’ünü, ithalatın ise %58,7’sini büyük ölçekli teşebbüsler gerçekleştirdi
Dış ticaret dataları ile iş kayıtları sisteminde yer alan teşebbüslerin ana faaliyet çeşidi ve çalışan sayısı bilgileri eşleştirilerek, dış ticaret yapan teşebbüslerin özellikleri elde edilmektedir. Kelam konusu datalara nazaran, 2024 yılında 179 bin 673 teşebbüs ihracat, 318 bin 603 teşebbüs ithalat yaptı. Yapılan eşleştirmede, ihracat ve ithalat yapan teşebbüslerin yaklaşık %100,0’ının bilgilerine ulaşılmıştır. Bu teşebbüsler toplam ihracatın ve ithalatın yaklaşık %100,0’ını gerçekleştirmiştir. İthalattaki teşebbüs sayısındaki artış, Basitleştirilmiş Gümrük Beyannamesi sistemindeki teşebbüs sayısı artışından kaynaklanmaktadır.
Toplam ihracatın %18,8’ini yapan 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli teşebbüsler, ihracat yapan tüm girişimlerin %75,6’sını oluşturdu. İhracatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi %17,5, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli teşebbüslerin hissesi %19,2, 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi ise %44,4 oldu.
Teşebbüslerin ihracattaki hissesi, 2024 Girişimlerin ithalattaki hissesi, 2024
Toplam ithalatın %11,1’ini 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli teşebbüsler yaptı. İthalatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi %11,7, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli teşebbüslerin hissesi %18,5 oldu. 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüslerin ithalattaki hissesi %58,7 olurken; bu teşebbüsler toplam ithalat yapan teşebbüslerin %1,1’ini oluşturdu.
İhracatın yarısından fazlasını sanayi bölümündeki teşebbüsler gerçekleştirdi
Girişimin ana faaliyetine nazaran ihracatın %56,5’ini, ithalatın ise %47,3’ünü sanayi bölümünde faaliyet gösteren teşebbüsler yaptı. Ana faaliyeti ticaret olan teşebbüslerin ihracattaki hissesi %39,0, ithalattaki hissesi ise %38,5 seviyesinde gerçekleşti.
Sanayi bölümünün ihracatında 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüsler %68,6 hisse ile öne çıktı. Ticaret kesiminin ihracatında ise %89,0 hisse ile 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli teşebbüslerin hâkimiyeti devam etti.
Sanayi dalı ithalatında büyük ölçekli teşebbüsler %80,5 hisse ile öne çıktı. Ticaret dalında, büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi %29,1, öteki kesiminde büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi %66,2 hissesi oldu.
Girişimin ana faaliyeti ve çalışan sayısına nazaran dış ticaret hissesi, 2023, 2024
Sanayi kesimindeki teşebbüsler ihracatının %47,5’ini Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine yaptı
Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüsler, ihracatlarının %47,5’ini AB 27 ülkelerine, %14,3’ünü AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine ve %11,9’unu Yakın ve Orta Doğu ülkelerine yaptı. AB 27 ülkelerine yapılan ihracatın %64,8’ini sanayi, %32,2’sini ticaret, %3,0’ını ise öteki dalındaki teşebbüsler yaptı.
Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüsler, ithalatlarının %33,6’sını AB 27 ülkelerinden, %26,1’ini Öbür Asya ülkelerinden, %17,8’ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdi. Ana faaliyeti ticaret olan teşebbüslerin en çok ithalat yaptığı ülke kümeleri sırasıyla %35,1 hisse ile AB 27 ülkeleri, %29,6 ile Başka Asya ülkeleri ve %15,9 ile AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.
İmalat sanayi eserleri ihracatının %58,3’ünü sanayi bölümündeki teşebbüsler yaptı
İmalat sanayi eserleri ihracatının %58,3’ünü, ana faaliyeti sanayi olan teşebbüsler, %37,7’sini ise ana faaliyeti ticaret olan teşebbüsler gerçekleştirdi. Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin yaptığı ihracatın ise %96,5’ini imalat sanayi eserleri, %1,9’unu tarım, ormancılık ve balıkçılık eserleri, %1,2’sini de madencilik ve taşocakçılığı eserleri oluşturdu.
İmalat sanayi eserleri ithalatının %44,8’i ticaret, %44,2’si sanayi ve %11,0’ı öteki dallardaki teşebbüsler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin ithalatının %75,8’ini imalat sanayi eserleri, %3,7’sini madencilik,taşocakçılığı eserleri, %3,5’ini ise tarım, ormancılık ve balıkçılık eserleri oluşturdu.
İhracatın %49,8’i ilk 500 teşebbüs tarafından gerçekleştirildi
İhracatın %49,8’ini, ithalatın ise %64,6’sını birinci 500 teşebbüs yaptı. En çok ihracat yapan birinci 5 teşebbüs toplam ihracatın %8,5’ini, en çok ithalat yapan birinci 5 teşebbüs ise ithalatın %13,8’ini gerçekleştirdi.
Sanayi dalında en fazla ihracat yapan birinci 5 teşebbüsün sanayi kesimindeki hissesi %14,4, ticaret kesiminde en fazla ihracat yapan birinci 5 teşebbüsün ticaret kesimindeki hissesi ise %11,9 oldu. Sanayi kesiminde en fazla ithalat yapan birinci 5 teşebbüsünün sanayi kesimindeki hissesi %19,9, ticaret kesiminde en fazla ithalat yapan birinci 5 teşebbüsün ticaret bölümündeki hissesi ise %11,9 oldu.
Dış ticarette ağırlaşma, 2024
Girişimlerin %71,2’si tek ülkeden ithalat yaptı
Girişimlerin %37,7’si tek ülkeye ihracat yaparken, %16,2’si iki ülkeye ihracat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeye ihracat yapan teşebbüslerin oranı %3,1 iken, bu teşebbüslerin ihracattaki hissesi %57,6 oldu.
Girişimlerin %71,2’si, tek ülkeden ithalat yaparken, %14,4’ü, iki ülkeden ithalat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeden ithalat yapan teşebbüslerin oranı %0,8 iken, bu teşebbüslerin ithalattaki hissesi %57,9 oldu.
Dış ticaret yapılan ülke sayısına nazaran teşebbüslerin hissesi, 2024 
Dış ticaret yapılan ülke sayısına nazaran dış ticaret hissesi, 2024
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
