Menopoz, bayanlarda adet devrinin kalıcı olarak sona erdiği devir olarak biliniyor.
Ortalama menopoz yaşı 49-51 olsa da, 45 ile 55 yaş ortasında menopoza girmek olağan kabul ediliyor. Menopoz devri kimi bayanlarda 40 yaşından evvel de gelebiliyor. Bu durum “erken menopoz” olarak isimlendiriliyor ve hem fizikî hem de ruhsal olarak kıymetli etkileri olabiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Fatih Aktoz, erken menopoz ile ilgili bilinmesi gerekenler anlattı.
Ateş basması ve terlemeler erken menopozu işaret edebilir
Erken menopozun pek çok nedeni olabilmektedir. Bunlar ortasında genetik yatkınlık, otoimmün hastalıklar, kemoterapi yahut radyoterapi üzere kanser tedavileri, yumurtalıklara ziyan veren cerrahi müdahaleler ve çevresel faktörler yer almaktadır. Ailede erken menopoz geçmişi olan bayanlarda bu risk daha yüksektir.
Erken menopozun belirtileri çoklukla klasik menopoz belirtileriyle benzeridir ve şöyle sıralanabilir:
- Adet düzensizlikleri ve adet görememe
- Kısırlık
- Ateş basmaları ve terlemeler
- Uyku problemleri
- Vajinal kuruluk ve cinsel istekte azalma
- Ruh hali değişiklikleri, depresyon ve kaygı
- Kemik erimesi
- Ciltte kuruluk
- Saç dökülmesi
Erken menopoz birçok sıhhat sıkıntısına neden olabilir
Menopoz, östrojen hormonundaki seviyelerin düşmesiyle birlikte bayan bedeninde çeşitli değişikliklere neden olur. Erken menopoz ise bu tesirlerin daha erken yaşlarda başlamasına yol açar. Bu durum, kalp-damar hastalıkları riskinin artmasına, kemik erimesine, bilişsel işlevlerde azalmaya ve ruhsal sıhhat problemlerine neden olabilir. Erken menopoz, birebir vakitte doğal yollarla gebelik bahtını kıymetli ölçüde azaltabilir.
Adet görmeyen 40 yaş altındaki bayanlar dikkat etmeli
Erken menopoz tanısı, 40 yaş altındaki bayanlarda adet görmeme ile birlikte yüksek folikül uyarıcı hormon (FSH) düzeylerinin tespit edilmesi ile konulabilmektedir. Seyrek adet gören bayanlarda FSH testi için en uygun vakit adet döngüsünün üçüncü günüdür. Adet görmeyen bayanlarda ise test rastgele bir günde yapılabilir. Ayrıyeten, sıcak basmaları ve vajinal kuruluk üzere kadınlık hormonu olan östrojen eksikliğine bağlı semptomlar, erken menopoz teşhisini düşündüren değerli bulgulardır. Yumurtalık rezervinin kıymetlendirilmesi için Anti-Müllerian Hormon (AMH) testi ve ultrasonla folikül sayımı üzere ileri tetkikler de kullanılabilir.
Hormon tedavisi menopozun tesirlerini azaltabiliyor
Erken menopoz tam manasıyla geri döndürülemez, lakin belirtilerin yönetilmesi ve uzun periyot sıhhat tesirlerinin azaltılması mümkün olabilir. Hormon replasman tedavisi (HRT), eksilen östrojen ve progesteron hormonlarının yerine konmasıyla semptomları hafifletebilir ve erken menopozun yol açtığı riskleri azaltabilir. Uzmanlar, erken menopoz tanısı alan bayanların en az 50 yaşına kadar hormon tedavisi almasını önermektedir. İstikrarlı beslenmek, D vitamini ve kalsiyum takviyesi almak, sigara ve alkolden uzak durmak, tertipli idman yapmak kemik ve kalp sıhhatini destekleyebilir. Ruhsal takviye almak, erken menopoz yaşayan bayanların ruhsal sıhhatlerini muhafazalarına yardımcı olabilir. Çocuk sahibi olmak isteyen bayanlar için birtakım üreme teknolojileri umut verici tahliller sunmaktadır. Yumurtalık rezervi şimdi büsbütün tükenmeden evvel yumurta dondurma süreci, doğurganlığın korunması açısından değerli bir seçenek olabilir. Yumurtaların erken menopoz öncesinde toplanarak dondurulması, ilerleyen yıllarda tüp bebek tedavisi ile gebelik elde etme bahtını artırabilir. Unutulmamalıdır ki, her türlü tedavi seçeneği bir uzman denetiminde uygulanmalıdır.
Erken menopoz, hem fizikî hem de ruhsal tesirleri olan değerli bir sıhhat problemidir. Bayanların adet nizamı ve bedenlerindeki değişikliklere dikkat etmeleri ve erken menopoz belirtisi görüldüğünde bir uzmana başvurmaları hayli değerlidir. Uygun tedavi ve dayanakla erken menopozun tesirleri en aza indirilebilir ve ömür kalitesi artırılabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
