Egeli akademisyenden Ailevi Hiperkolesterolemi hastalarının hayat kalitesini artıracak proje
Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Emine Karaman’ın yöneticisi olduğu “Mobil Ailevi Hiperkolesterolemi (M-Ah) Sıhhat İdare Programının Etkinliği” başlıklı proje, TÜBİTAK-1002-A Süratli Dayanak Modülü kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Proje ile geliştirilecek taşınabilir uygulama üzerinden ailevi hiperkolesterolemi hastalarının beslenme ve fizikî aktivitelerinin takipleri yapılarak sürdürülebilir bir hasta eğitim, izlem ve danışmanlık programı geliştirilecek.
Proje takımını tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemiz, bilhassa sıhhat alanında yaptığı çalışmalar ile öne çıkıyor. ‘Sağlık Temalı Üniversite’ vizyonumuz kapsamında akademisyenlerimiz, pek çok hastalığın teşhis ve tedavi süreçlerine yönelik yenilikçi teknikler geliştiriyor. Hemşirelik Fakültemiz öğretim üyesi Doç. Dr. Emine Karaman hocamız ve takımının ortaya koyduğu proje kapsamında geliştirilecek taşınabilir uygulama ile ender bir hastalık olan ailevi hiperkolesterolemi hastalarının her taraftan takibi yapılarak bilgiler ortaya konacak. TÜBİTAK tarafından kabul edilen bu projeyi hayata geçiren hocalarımızı tebrik ediyor, muvaffakiyetlerinin devamını diliyorum” dedi.
“AH hastalığı erken yaşlarda kardiyovasküler hastalık riskini artırıyor”
Ailevi Hiperkolesterolemi hastalığı hakkında bilgi veren Doç. Dr. Emine Karaman, “Nadir hastalıklardan birisi olan Ailevi Hiperkolesterolemi (AH); düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol kan seviyelerinin yükselmesi ile gelişen, erken yaşlarda kardiyovasküler hastalık riskini artıran, otozomal dominant geçiş gösteren genetik bir lipid bozukluğudur. Dünya genelinde 10 milyonun üzerinde AH hastasının bulunduğu, lakin teşhis ve tedavi oranlarının yüzde 20’nin altında olduğu belirtilmektedir. Sıhhat idaresi sıkıntı olan AH üzere kronik hastalıkların önlenmesinde, sağlıklı ömür biçimi davranışlarının benimsenmesi büyük değer taşımaktadır. Davranış değişiminin hedeflendiği hastalarda, yüz yüze yapılan eğitimlerin yanı sıra günümüzde web tabanlı programlar, sms, e-posta, telefon üzere araçlar ile yapılandırılmış eğitim ve danışmanlık programlarına ilgi epeyce fazladır” dedi.
Teknolojik uygulamaların sıhhatteki değerine değinen Doç. Dr. Karaman, “Teknolojik uygulama ve dijital kaynakların kullanımı, hastalık sürecini destekleyen ve bireyi ihtiyacına yönelik seçimler yapmaya yönlendiren yenilikçi eğitim araçlarındandır. Bunlardan bir tanesi olan taşınabilir uygulamalar; akıllı telefonlar, tabletler ve öteki taşınabilir aygıtlarda çalışan, sıhhat hizmetlerini desteklemek ve sıhhat amaçlarına ulaşılmak için taşınabilir ve kablosuz teknolojilerin kullanıldığı yazılım programlarıdır. Günümüzde sıklıkla tercih edilmeye başlanan taşınabilir sıhhat uygulamaları çağdaş sıhhat sisteminin bir modülü haline gelmeye başlamıştır. Kelam konusu uygulamalar ile verilen bilgilerin hatırlatılması sağlanmakta ve hasta motivasyonu desteklenmekte, birebir vakitte yakından izlem de yapılabilmektedir. Taşınabilir uygulamalarda hemşirelerin hasta eğitimi, danışmanlık, daima izlem ve hastanın motivasyonunu teşvik etme üzere kıymetli rolleri olduğu vurgulanmaktadır. Milletlerarası Ateroskleroz Derneği tarafından yayınlanan son kılavuzda, AH hastalarında tedavi ahengini artırıcı tesiri olması nedeniyle eğitim aracı olarak bilgisayar yahut web tabanlı dijital araçların kullanımı ile ilaç kullanma ve beslenme üzere hastalık prognozunda tesirli bahislerde hemşireler tarafından motivasyonel hasta merkezli danışmanlık teşebbüslerinin uygulanması önerilmektedir” diye konuştu.
“Hastaneye yatışlar azalacak, bakım maliyetleri düşürülecek”
Projeyi anlatan Doç. Dr. Karaman, “Bu çalışmada emel; Taşınabilir Ailevi Hiperkolesterolemi Sıhhat İdare Programı’nın geliştirilmesi ve programın beslenme, fizikî aktivite idaresinde, ilaç ahengini artırmada ve klinik parametreler üzerinde tesirinin değerlendirilmesidir. Çalışmamızın ülkemiz için kıymetli bir data oluşturacağı, AH hastalarına yönelik yapılacak tüm bakım ve tedavi planlamalarında yol gösterici olacağı ve memleketler arası literatüre Türkiye’deki AH idaresi ile ilgili kıymetli bulgular kazandıracağı düşünülmektedir. Projede geliştirilecek sıhhat bakım programı ile sürdürülebilir bir hasta eğitim, izlem ve danışmanlık programı geliştirilmiş olacaktır. Ailevi hiperkolesterolemide hastalık idaresinin sağlanması ile komplikasyon gelişme riski azaltılarak sık hastaneye yatışların ve ek tedavi ihtiyaçlarının azaltılması, bu doğrultuda da sıhhat bakım maliyetlerinin düşürülmesine katkıda bulunulacak” dedi.
Yöneticiliğini Doç. Dr. Emine Karaman’ın yaptığı proje ekibinde; EÜ Hemşirelik Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Serap Özer, Doç. Dr. Hülya Kankaya, EÜ Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Latife Meral Kayıkçıoğlu, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Özgün Yılmaz, Ege Üniversitesi Atatürk Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğretim Vazifelisi Dr. Seçil Beyece İncazlı ve İzmir Demokrasi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Özüm Erkin Geyiktepe yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
