Global Vodafone Vakfı, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 7 Avrupa ülkesini kapsayan yeni bir rapor yayınladı. “Eğitim Alanında Yapay Zekânın Artan Rolü” isimli rapor, Avrupa genelinde yapay zekâ alanında önemli bir yetenek açığı olduğunu gösteriyor.
Araştırmaya katılan Tük öğrencilerin %85’i yapay zekânın profesyonel ömürlerinde kıymetli bir rol oynayacağına inanırken, %39’u okulda yapay zekâ kullanımında akranlarına kıyasla geride kaldığını düşünüyor.
Global Vodafone Vakfı, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 7 Avrupa ülkesini kapsayan “Eğitim Alanında Yapay Zekânın Artan Rolü” adlı yeni bir rapor yayınladı. IPSOS’un 12-17 yaş arası 7 bin öğrenciyle gerçekleştirdiği anketin sonuçlarına dayanan rapor, Avrupa genelinde yapay zekâ alanında önemli bir yetenek açığı olduğunu gösteriyor.
Rapora nazaran, okullarda yapay zekâ kullanımı kelam konusu olduğunda, öğrencilerin %27’si geri kaldığını hissediyor. Düşük gelirli ailelerden gelen öğrenciler ise varlıklı akranlarına kıyasla yapay zekâ yetenek açığı konusunda daha fazla risk altında bulunuyor. Türkiye’deki öğrenciler ise %39 oranla bu kaygıyı en fazla duyan öğrenciler olarak dikkat çekiyor.
Diğer yandan, ankete katılan öğrencilerin %74’ü yapay zekânın profesyonel hayatlarında kıymetli bir rol oynayacağına inanıyor. Türkiye’de okuyan öğrencilerin ise bu mevzuda en güçlü görüşe sahip küme olduğu görülüyor. Türk öğrencilerin %85’i yapay zekânın geleceklerindeki rolüne değinirken, %81’i yapay zekâya erişimi akademik muvaffakiyetle ilişkilendiriyor.
Türkiye Vodafone Vakfı Başkanı Hasan Süel, şunları söyledi:
“Yapay zekânın akademik performansı artırma ve öğrenme süreçlerini uygunlaştırma potansiyeli geniş çapta kabul görüyor, lakin benimsenmesiyle birlikte kimi zorluklar ortaya çıkıyor. Okullar, eğitimciler, STK’lar ve siyaset yapıcılar, daima gelişmekte olan bu alanda bir yol haritası belirleyebilmek için rehberliğe, kapsamlı eğitim programlarına ve sağlam çerçevelere muhtaçlık duyuyor. Küresel Vodafone Vakfı’nın hazırladığı bu rapor, Avrupa’daki öğrencilerin eğitimde yapay zekâya ait bakış açılarını, karşılaştıkları zorlukları ve beklentilerini ortaya koyuyor. Ayrıyeten, belirlenen değerli eksiklikleri ve fırsatları ele almak, yapay zekânın yalnızca bir araç değil, eşitlikçi, tesirli ve kapsayıcı bir tahsil süreci için dönüştürücü bir güce sahip olduğu bir geleceği şekillendirmek için harekete geçilmesini teşvik ediyor. Yapay zekâ eğitimi konusunda biz de Türkiye’de değerli çalışmalar yapıyoruz. Habitat Derneği iştirakinde başlattığımız ‘Yapay Zekâ Yıldızları’ projesiyle, 11-14 yaş ortası ortaokul ve 14-18 yaş ortası lise öğrencilerinin yapay zekâ ile buluşmasını sağlıyoruz. Bu öğrencilerimiz, yapay zekâ konusunda çeşitli araçlarla içerik, pilot dizaynlar, prototipler üretebiliyor. Bu projeyle, birinci yılda toplam 35 bin öğrenciye ulaşmayı hedefliyoruz.”
Yeterli kaynak sağlanmıyor
Okullarda yapay zekâ ve dijital araç entegrasyonunun bir dönüm noktasında olduğunu gösteren rapora nazaran, yapay zekânın potansiyelinin eğitim kesimi tarafından genel olarak kabul edilmesine karşın sınıflarda şimdi tam olarak ya da adil bir biçimde kaynak sağlanmıyor. Düşük gelirli ailelerden gelenler için yapay zekâ irtibatına ve araçlarına erişimde eşitsizlikler bulunuyor. Avrupa eğitim kesiminde yapay zekâ yeteneklerinde, ilgili içeriklerde ve rehberlik mevzularında eksiklikler görülüyor. Çocuklar, yapay zekânın yol açabileceği adaletsizlik ve eşitsizlikten tasa duymakla birlikte, bu teknolojinin öğrenmeye sağlayacağı inovatif yaklaşımlar konusunda optimistliğini koruyor.
Türkiye sonuçları
Raporda Türkiye ile ilgili öne çıkan öbür sonuçlar şöyle:
- Türk öğrencilerin %34’ü, yapay zekâyı şahsileştirilmiş tahsil yollarının oluşturulması ve planlanması maksadıyla kullanıyor. Ayrıyeten, öğrenme süreçlerine taraf vermek için yapay zekâ tarafından oluşturulan interaktif ve uyarlanabilir içerik kullanımının %41 ile Türkiye’de son derece yaygın olduğu görülüyor.
- Türk öğrencilerin okulda yapay zekâ kullanımı için en fazla takviyesi aldığı görülüyor. Türk öğrencilerin %67’si öğretmenlerinden, %78’i sınıf arkadaşlarından ve %77’si ebeveynlerinden yardım alıyor.
- Türk öğrencilerin %53’ü, yapay zekâya ait düzenlemelerin öncelikli olarak okullar tarafından belirlendiğini belirtiyor.
- Türk öğrencilerin %73’ü, okuldaki performansını düzgünleştirmek için yapay zekâyı nasıl kullanacağını biliyor ve bu sayede günlük hayatında yapay zekâ kullanımında başarılı oluyor.
- Türk öğrencilerin %42’si, yapay zekâ tarafından üretilen yanıtları düzgünleştirmek için yanlışsız ve net bir halde formüle edilmiş soru ve komut oluşturma marifeti geliştirmeye öncelik veriyor.
- Türk öğrencilerin %52’si, sınavlarda yapay zekâ kullanımına müsaade verilmesi gerektiğine inanıyor. Bu da yapay zekânın akademik ortamlara entegre edilmesi fikrine karşı açık ve istekli olduklarını vurguluyor.
- Yapay zekânın tesirleriyle ilgili en fazla kaygıyı Türk öğrenciler duyuyor. Türk öğrencilerin %64’ü özellikle Deep Fakes ile zorbalığa maruz kalmaktan telaş ediyor.
- Türk öğrencilerin %49’u, yapay zekâyı kendi avantajlarına kullanmak için sınıf arkadaşlarından daha az fırsata sahip olmaktan korktuklarını belirtiyor.
Yetkilileri vazifeye çağırıyor
Global Vodafone Vakfı, “Connecting for Good” stratejisi doğrultusunda yürüttüğü Skills Upload Jr Programı ile Avrupa çapında 9 ülkede kamu kurumları, okullar ve öğrencilerle işbirliği yaparak dijital eğitime bütünsel bir yaklaşım kazandırıyor. Yapay zekâyı eğitime entegre etmek için daha kapsayıcı ve eşitlikçi bir yaklaşıma muhtaçlık olduğuna inanan Vakıf, öğrencilerin yapay zekâyı öğrenip gelecekteki başarılarına yönelik bir araç olarak benimsemesi ve tıpkı vakitte bu husustaki güvenlik kaygılarının, önyargıların ve eşitsizliklerle ilgili mevzuların aşılmasını sağlayacak etik yapay zekâ uygulamalarının geliştirilmesi için karar vericileri, eğitimcileri ve teknoloji sağlayıcılarını misyona çağırıyor.
Rapor hakkında
Vodafone Vakfı’nın küresel toplumsal meseleleri çözmek için hayırsever bağışları yenilikçi teknolojiyle birleştirdiği “Connecting for Good” stratejisinin bir kesimi olarak yaptırılan araştırma, Eylül ve Kasım 2024 tarihleri ortasında Almanya, Birleşik Krallık, Yunanistan, Portekiz, Romanya, İspanya ve Türkiye’de yürütüldü. Çekya ise Ocak 2025’te paralel bir araştırmaya dahil oldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
