Vücudun pıhtılaşma yeteneğini bozan ve çoğunlukla genetik geçişli bir kanama hastalığı olan hemofili, sırf açık yaralarda değil, tıpkı vakitte iç kanamalarda da kendini gösteriyor. Eklemler ve kas dokusu içindeki tekrarlayan kanamaların vakitle hareket kısıtlılığına, eklem deformitelerine ve kalıcı hasara neden olabileceği ikazında bulunan İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı’ndan Dr. Öğretim Üyesi Toluy Özgümüş, bu kanamaların ciltte morluk, eklemlerde ve kaslarda şişlik ve ağrı halinde kendini gösterebileceğini söyledi. Hemofilinin büyük çoğunlukla erkeklerde görüldüğünü söyleyen Özgümüş, yaklaşık olarak her 10 bin doğumda 1 erkek çocuğun hemofili ile dünyaya geldiğini söyledi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı’ndan Dr. Öğretim Üyesi Toluy Özgümüş, 17 Nisan Hemofili Günü hasebiyle yaptığı açıklamada hemofili hastalarının dikkat etmesi gerekenlere ait tavsiyelerde bulundu.
Pıhtılaşma sistemini bozan hastalık
Kanın insan bedeninin en hayati sıvılarından biri olduğunu belirten Özgümüş, “Yaralandığımızda durmasını beklediğimiz, ameliyatlarda denetim altına alınması gereken bu yaşamsal sıvının akışını durduran şey ise pıhtılaşma sistemidir. Hemofili, bedenin pıhtılaşma yeteneğini bozan, çoğunlukla genetik geçişli bir kanama hastalığıdır. Hemofili büyük çoğunlukla erkeklerde görülür. Yaklaşık olarak her 10 bin doğumda 1 erkek çocuk hemofili ile dünyaya gelir. Hemofilinin çeşitleri bulunmaktadır. En sık görülen hemofili çeşidi faktör 8 eksikliği nedeniyle ortaya çıkan hemofili A olup, hastaların yarısından birden fazla hastalığın ağır formuna sahiptir” dedi.
Hemofili nasıl anlaşılır?
Hemofili hastalarında bedenin bir yaralanma sonrasında oluşan kanamayı doğal yollarla durdurmakta zahmet çektiğini söyleyen Özgümüş, “Bu durum sırf açık yaralarda değil, tıpkı vakitte iç kanamalarda da kendini gösterir. Bilhassa eklemler ve kas dokusu içindeki tekrarlayan kanamalar, vakitle hareket kısıtlılığına, eklem deformitelerine ve kalıcı hasara neden olabilir. Bu kanamalar kendisini ciltte morluk, eklemlerde ve kaslarda şişlik ve ağrı halinde gösterebilir” ikazında bulundu.
Çocukluk çağına dikkat!
Bu hastalığın çoklukla çocukluk çağında fark edildiğini belirten Özgümüş, “Diş çıkarma periyodunda, küçük çarpmalarda ya da aşı uygulamaları sırasında olağandan uzun süren kanamalar birinci uyarıcı belirtiler olabilir. Erkek çocuklarda sünnet sonrası uzamış kanama da hemofili belirtisi olabilir. Ailede hemofili hikayesi varsa, bu durum daha erken periyotta dikkate alınmalıdır” dedi.
Hemofili tedavisi ile ilgili bilgi veren Özgümüş, erken teşhis ve tertipli takibin değerine işaret etti: “Günümüzde hemofili tedavisinde kullanılan pıhtılaşma faktörü konsantreleri, hastalığın denetim altına alınmasında büyük rol oynamaktadır. Faktör konsantreleri kanama esnasında kanamayı durdurmak için ve kanamayı önlemek için proflaktik olarak kullanılmaktadır. Profilaktik tedavi ile kanama sıklığı azaltılabilir, komplikasyonlar önlenebilir ve hastaların hayat kalitesi önemli oranda artırılabilir. Lakin bu tedavilerin tesirli olabilmesi için erken teşhis ve tertipli takip büyük değer taşımaktadır.”
Hemofili ile yaşarken nelere dikkat edilmeli?
Dr. Öğretim Üyesi Toluy Özgümüş, hemofili tanısı almış şahıslar ve ailelerinin, ömür kalitesini korumak ve komplikasyonları önlemek için kimi temel kurallara dikkat etmesi gerektiğini söyleyerek şunları söyledi:
- Kanama riski taşıyan durumlara hazırlıklı olun. Küçük darbeler bile önemli kanamalara yol açabilir. Kanama durumunda kullanılan pıhtılaşma faktörü vakit kaybetmeden uygulanmalı, gerekirse tıbbi yardım alınmalıdır.
- İlaç kullanımında şuurlu olun. Aspirin, ibuprofen üzere ağrı kesiciler kanama riskini artırır. Parasetamol üzere inançlı alternatifler tercih edilmeli, her ilaç kullanımında kesinlikle hemofili uzmanına danışılmalıdır.
- Ameliyat ve diş tedavileri öncesi doktor bilgilendirilmelidir. Girişimsel işlemler, tedbir alınmadan yapıldığında önemli kanamalara neden olabilir.
- Eklem sıhhati korunmalıdır. Nizamlı ve inançlı antrenmanlar, eklem kanamalarını azaltmada tesirlidir. Hangi idmanların uygun olduğu konusunda fizyoterapistten takviye alınmalıdır.
- Temas içeren sporlardan kaçınılmalıdır. Boks, futbol üzere temas sporları, doktor onayı olmadan katiyen yapılmamalıdır.
- Ağız ve diş sıhhati ihmal edilmemelidir. Diş eti kanamaları önemli kan kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle tertipli diş doktoru denetimleri önerilir.
- Tıbbi kimlik taşıyın. Acil durumlarda sıhhat gruplarının yanlışsız müdahalede bulunabilmesi için tıbbi ihtar bilekliği takmak yahut hemofili bilgilerini içeren bir doküman taşımak hayati kıymet taşır.
Kadınlar da risk altında olabilir
Hemofili çoğunlukla erkeklerde görülse de kanama bozukluğuna yol açan emsal hastalıkların bayanlarda da görülebildiğini söz eden Dr. Öğretim Üyesi Toluy Özgümüş, “Hem toplumda hem de sıhhat çalışanları ortasında bayanlarda görülen kanama bulguları önemsenmemekte yahut gözden kaçmaktadır. Bu sebeple bayanlarda kanama bozukluklarının teşhisi gecikebilmekte hatta hastalar tanısız kalabilmektedir” dedi.
Toplumun bilinçlenmesi hayat kurtarır
Dünya Hemofili Federasyonu’nun 2025 Dünya Hemofili Günü’nde bu duruma dikkat çektiğini söyleyen Özgümüş, kelamlarını şöyle tamamladı: “Toplumda hemofiliye dair farkındalığın artırılması, sırf hastalar için değil, sıhhat sisteminin geneli için de değerlidir. Erken teşhis sayesinde hastaneye yatışlar, eklem cerrahileri ve ömrü tehdit eden komplikasyonlar büyük ölçüde önlenebilir. Bu nedenle hem sıhhat profesyonellerinin hem de halkın hemofili belirtilerini tanıması, şuurlu yaklaşım sergilemesi gereklidir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
