Ülkemizde her 3 çocuktan birinde görülen demir eksikliği, fizikî gelişimin yanı sıra zihinsel performansı da olumsuz etkiliyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ceren Ulusoy “Yapılan araştırmalara nazaran bilhassa 6 ay-2 yaş ortası bebeklerde ve ergenlik periyodunda çok daha fazla görülen demir eksikliği erken periyotta fark edilmezse, kalıcı öğrenme ve davranış sorunlarına yol açabilir” diyor. Dr. Ceren çocuklarda demir eksikliğinin 10 belirtisini sıraladı, alınabilecek tesirli tedbirleri anlattı, değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
Ülkemizde gerek çocuklarda gerekse yetişkinlerde en yaygın sıhhat meselelerinden biri olan demir eksikliği, kanın bedene oksijen taşıma yeteneğini azaltıyor. Uzun mühlet fark edilmediğinde ise hem fizikî hem de nörolojik sistemde olumsuz tesirlere yol açıyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ceren Ulusoy, çocuklarda yetersiz demir alımının, gelişim geriliğinin en değerli nedenlerinden biri olduğunu belirterek “Yapılan çalışmalarda; ömrün birinci yıllarında gelişen demir eksikliğinin, ömür uzunluğu bilişsel gerilemeye neden olduğu raporlanmıştır. Süt çocuklarında gelişim basamaklarında gerileme görülür, yürüyebilen bir çocuk yürüyemez olur. Bağışıklık sisteminde zayıflamaya, yutma zahmetine, konsantrasyon bozukluğuna, kalıcı öğrenme ve davranış sorunları ile okul muvaffakiyetinde düşmeye yol açar. Yapılan son çalışmalarda; demir eksikliğinin astımlı çocuklarda atak sıklığını artırdığı görülmüştür” diyor.
Demir eksikliğine yol açan hatalar!
Demir eksikliğine; erken doğum, düşük doğum tartısı, bilhassa ergenlik devrinde rejim yapma, akut ve kronik kan kayıpları, kronik enfeksiyonlar, ishal, çölyak, laktoz intoleransı üzere emilim bozukluğu ile giden hastalıklar ve bağırsak parazitleri neden olabiliyor. Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ceren Ulusoy “Toplumda birtakım yanlış davranışlar da demir eksikliğine yol açabiliyor. Örneğin; 6. aydan sonra süratli büyüme ile birlikte diyete demir içeren besinlerin gereğince eklenmemesi ve yemeklerden çabucak sonra çay tüketilmesi toplumumuzda sık yapılan yanlışlardan” diyor.
Pekmez yetmez, süt içirmeyi abartmayın!
Demir eksikliği tanısı alıp ilaç başlanmış çocuklarda pekmez ile tedavi sağlanacağını düşünüp ilacı kesmenin de sık yapılan yanlışlardan olduğunu vurgulayan Dr. Ulusoy “Pekmez güzel bir dayanak fakat içeriğindeki demirin biyoyararlanımı azdır, tedavi yerine kullanılması uygun değildir” ihtarında bulunuyor. Dr. Ceren Ulusoy, pekmezin yanında süt içilmesi ya da demir içeren besinlerin akabinde çay içilmesinin de demirin emilimini kıymetli ölçüde azalttığını belirtirken “Sık yapılan yanlışlardan biri de; çocuğa kemikleri gelişsin diye günde 2 su bardağından fazla inek sütü içirilmesidir. Çok süt tüketimi hem demir emilimini hem de tokluk hissi yaratarak çocuğun öteki besinleri tüketmesini engeller” diyor.
Çocuğunuzda bu belirtiler varsa!
Ülkemizde her 3 çocuktan birinde demir eksikliği bulunduğunu, bu sorunun bilhassa 6 ay – 2 yaş ortası bebeklerde ve ergenlik devrinde daha da fazla görüldüğünü belirten Dr. Ceren Ulusoy, çocuklarda demir eksikliğinin kıymetli belirtilerini şöyle sıralıyor;
- Soluk cilt rengi
- Halsizlik ve çabuk yorulma
- Ağız içinde yaralar
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- İştahsızlık,
- Toprak, buz, kireç yeme
- Algılama güçlüğü
- Sinirlilik, hırçınlık
- Tırnaklarda kırılma
Demir yapan besinler yedirin
Çocukların her gün demirden güçlü iki-üç farklı besin tüketmeleri gerektiğini belirten Dr. Ulusoy “Ebeveynlerin en büyük yanılgılarından biri yalnızca fazla ölçüde et yedirerek demir eksikliğinin engelleneceğinin düşünülmesi. Halbuki değerli olan; zerzevat, bakliyat ve etten güçlü, çeşitli ve emilimi destekleyen bir beslenme modelinin oluşturulmasıdır” diyor. Kırmızı et, dana ciğeri, tavuk, balık, yumurta sarısı ve çoka kaçmamak kaidesiyle sakatat eserleri ile ıspanak ve pazı üzere koyu yeşil yapraklı sebzeler, bakliyat, badem ve antep fıstığının varlıklı demir kaynakları olduğunu söyleyen Dr. Ceren Ulusoy, bu besinlerin C vitamini (portakal, mandalina, domates vb) ile tüketilmesinin demir emilimini artıracağına dikkat çekiyor.
Gelişigüzel demir desteği karaciğeri vuruyor!
Demir eksikliği tanısı konulduktan sonra doktor önerisiyle demir şurubuna başlanacağını ve tedavinin ekseriyetle 3-6 ay süreceğini belirten Dr. Ulusoy “Tedavinin birinci ayında kan testi alarak hemoglobin pahasının yükseldiğini görmek gerekir. Tedavi sürecinde ailelerin önerilen doza sadık kalması çok değerlidir. Çok demir yüklenmesi ve rastgele demir desteği karaciğer hasarı üzere çok önemli meselelere yol açabilir” ihtarında bulunuyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
