Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, hepatitin nedenleri, bulaşma yolları, belirtileri, kronikleşme riskleri, tedavi ve korunma teknikleri hakkında bilgi verdi.
Viral hepatitler, dışkı–ağız yolu ile kan ve beden sıvıları yoluyla bulaşıyor!
Hepatitin karaciğerin iltihaplanması olarak bilinen bir hastalık olduğunu hatırlatan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Bu hastalık; virüsler, alkol tüketimi, birtakım ilaçlar yahut bağışıklık sistemi sorunları üzere çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.” dedi.
Viral hepatit yapan virüslerin, Hepatit A, B, C, D, E harfleri ile isimlendirildiğini aktaran Dr. Mamçu, “Viral hepatitler esas iki yolla bulaşır. Birincisi dışkı–ağız yoludur. Hepatit A ve Hepatit E virüsleri bu yolla bulaşır. Virüs taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besin hususlarının (sebze ve meyveler) ağızdan alınması suretiyle enfeksiyon gelişir. Virüsle kirlenmiş yüzeylere temas etmiş ellerin ağıza değdirilmesi de şahsî bulaşmada çok kıymetlidir. Öbür bulaş yolu da kan ve beden sıvılarıdır. Hepatit B, Hepatit C ve Hepatit D virüsleri bu yolla bulaşır. Bu virüsleri taşıyan bireyler ile korunmasız cinsel temas, ortak enjektör, jilet, diş fırçası kullanımı, akupunktur, diş tedavisi yahut sıhhat çalışanlarında iğne batması esas bulaşma yoludur. Hastalığın, bu virüsleri taşıyan anneden bebeğe geçişi de mümkündür.” açıklamasını yaptı.
B, C ve D virüslerinde kronikleşme riski yüksek!
Hepatit virüslerinin belirti ve klinik tablolar açısından besbelli bir fark göstermemekle bir arada, etkiledikleri yaş kümeleri, kuluçka müddetleri, güzelleşme biçimleri ve kronikleşme açısından fark gösterdiğini kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Kuluçka mühletleri A virüsü için 15-45 gün, B ve C virüsü için 30-180 gündür.” dedi.
Hastaların yarısından fazlasında hastalık sırasında gözlerde ve ciltte sarılığın hiç olmaması ya da çok hafif olmasının mümkün olduğuna dikkat çeken Dr. Mamçu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu nedenle pek çok kişi sarılık hastalığı geçirdiğini fark edemez. Çocuklarda belirtiler daha hafif ve kısa periyodik olduğundan, bilhassa küçük yaş kümesindeki çocuklarda hastalık teşhis edilmeden geçebilir. Hastaların bir kısmında ise kuluçka müddetini takiben halsizlik, iştahsızlık, mide bulantısı, karnın sağ üst kadranında ağrı, derinin ve gözakının sararması ve idrarın yoğunlaşması ile başlar. Kısa süren ateş olabilir. Bulaşıcı sarılık ekseriyetle 4-6 haftalık bir hastalıktır. A ve E virüsü ile olanlar sonunda şifa ile sonlanır ve kronikleşme göstermez. B, C ve D virüsleri ile oluşan sarılıklar kronikleşebilir. Bu oran, B virüsü için yüzde 5-10, C virüsü için yüzde 80 kadardır.”
Hepatit A ve E, besin hijyeni ve genel hijyenin yeterli olmadığı şartlarda daha kolay bulaşıyor!
Hangi risk faktörlerinin hepatit bulaşma mümkünlüğünü artırdığına değinen Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Hepatit A ve E, el yıkama kurallarına uyulmadığı, besin hijyeninin âlâ olmadığı, tuvalet temizliğinin gereğince yapılmadığı şartlarda daha kolay bulaşır. Bilhassa ilkokullarda toplu yaşanılan yerlerde salgınlar yapar.” dedi.
Dr. Mamçu, Hepatit B ve C virüsünün bulaşma riskinin ise sıhhat işçisinde, virüsü taşıyan bireylerin aile fertlerinde, kan transfüzyonu yapılan bireylerde, damar yolundan ilaç bağımlılarında, diş tedavisi görenlerde, hemodiyaliz hastalarında ve çok eşli bağlantı yaşayanlarda daha fazla olduğunu aktardı.
Belirtilerin erken fark edilmesi yayılımın önlenmesi açısından çok önemli!
Hepatitten şüphelenilmesi yahut belirti görülmesi durumunda, sıhhat kuruluşunda yapılacak virüse has kan testleri ile teşhis konulduğunu lisana getiren Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Belirtilerin erken fark edilmesi ve hastaların tanınması sağlam bireylere bulaşmayı engellemek ve yayılımın önlenmesi açısından çok değerlidir.” dedi.
Hepatit B ve C için mevcut tedavi prosedürlerinden bahseden Dr. Mamçu, “Hepatit B ve C virüsünün çoğalmasını durduran yahut yavaşlatan, karaciğerin iltihaplanmasını ve hasarını azaltan ilaçlar kullanılır. Bunlar en az 1 yıl ve çoklukla daha uzun müddet günde bir defa hap olarak alınır. Kronik Hepatit B enfeksiyonu tedavisinde hastanın durumuna ve virüsün yaygınlığına nazaran tedavi seçenekleri değişebilir. Takip ve tedavide en kritik nokta hakikat tabip tarafından yanlışsız vakitte ve yanlışsız ilaç(lar) ile tedaviye başlanması ve hastaların izlenmesidir. Gastroenteroloji yahut Enfeksiyon Hastalıkları klinikleri kronik hepatit hastalarını izler. Burada yapılan kıymetlendirme sonrası aktüel kılavuzlara uygun olarak tedavi kararı verilir.” biçiminde konuştu.
Risk kümesindeki bireylerin aşılanmaları en değerli tedbir!
Hepatit A ve B aşılarının koruyuculuklarının son derece yüksek olduğunu vurgulayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Risk kümesindeki bireylerin kesinlikle aşılanmaları en kıymetli önlemdir.” dedi.
Virüsün bulaşma yoluna nazaran hijyen tedbirlerinin de alınmasını öneren Dr. Mamçu, “Temizliğinden emin olunmayan çiğ besin ve su tüketiminden kaçınmak, sık sık el yıkamak ve inançlı cinsel ilgi kurmak bulaşmayı önlemek açısından kafidir. Hepatit B ve C için bir diğerine ilişkin kan ve beden sıvılarına direkt temastan kaçınmak gerekir.” ikazında bulundu.
Hepatit B aşısı ömür uzunluğu koruma sağlıyor!
T.C. Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocuk Periyodu Aşı Takvimine nazaran Hepatit B aşısının doğumda, Hepatit A aşısının ise 18 aylıkken yapıldığını kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Her iki aşı da fiyatsızdır. Hepatit B aşısı inançlı olup ömür uzunluğu muhafaza sağlar.” dedi.
Çocukluk çağında aşılanmamış ve yüksek bulaşma riski taşıyan bireylere de aşı önerildiğini tabir eden Dr. Mamçu, sözlerini şöyle tamamladı:
“Hepatit A aşısı olmayan erişkinlerde hijyen açısından riskli bölgelere seyahat öncesi aşı yapılmalıdır. Aşı öncesi antikor testiyle bağışıklık durumu denetim edilebilir. Hepatit C, E ve D için aşı bulunmaz.
Hepatit B ve Hepatit C virüsü ile yaşayan bireyler, kan ve öbür beden sıvıları ile hastalığı diğerlerine bulaştırabileceğini bilmeli. Kan vermemeli ve korunmasız olarak (kondom kullanmadan) bağışık olmayan yahut aşılanmamış şahıslarla cinsel ilgiye girmemeliler. Panik göstermemeli, lakin sistemli doktor kontrolünde olmalılar. Her 6-12 ayda bir karaciğer işlev testlerini yaptırmalılar. Alkol almaktan kaçınmalı, rastgele bir nedenle ilaç almak zorunda kalırsa bunu doktora danışmalılar.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
