Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, Anneler Günü özelinde birinci defa anne olma psikolojisinden bahsetti.
Hormonal değişimle gelen duygusal dalgalanmalar, birinci 2-3 haftada kendini gösteriyor
Anneliğin, vakitle, tecrübeyle ve dayanak sisteminin de yardımıyla öğrenildiğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, “Kadınlar, bu süreçte birtakım etaplardan geçebiliyor. Evvel şok yaşayabiliyorlar. Belirsizlikle bir arada, bazen yetersizlik hissi ve telaşları artabiliyor. Sonrasında alışma ve rutin oluşturma süreci, akabinde da kendilik hissinin tekrar inşası, bağlanma ve aidiyet hissi gelişebiliyor. Lakin bu süreç her bayanda farklı süratte ve farklı sırayla da yaşanabiliyor.” dedi.
İlk defa anne olan bir bayanın yaşadığı en yaygın hislere ve hangilerinin olağan, hangilerinin dayanak gerektirdiğine değinen Yıldırım, “Yaygın olarak sevinç, heyecan, tasa, yetersizlik, suçluluk, yalnızlık, ağır sevgi, bazen sevgi eksikliğini görebiliyoruz. Burada her bayanın çok ferdi bir sürecinden bahsediyoruz. Bir genelleme yapmak çok hakikat olmasa da hormonal değişimle gelen duygusal dalgalanmalar, ekseriyetle birinci 2-3 haftada kendini gösterir. Takviye alınmasını önerebileceğimiz vakitler; uzun müddetli ağlama nöbetleri, ağır uykusuzluk ve iştahsızlık, bebeğe yahut kendine ziyan verme fikirleri üzere postpartum depresyon belirtileri olarak öne çıkıyor.” formunda konuştu.
Anne olma psikolojisi ekseriyetle gebelikle birlikte başlıyor…
Yapılan bilimsel araştırmalara nazaran anneliğin hem biyolojik bir eğilim hem de öğrenilen bir marifet olduğunu lisana getiren Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, “Biyolojik açıdan bakıldığında oksitosin hormonunun doğum ve emzirme sürecinde artması, annelik davranışlarını destekliyor. Bu bir tıp hazır olma hali yaratabiliyor.” dedi.
Psikolojik ve toplumsal taraftan bakıldığında ise annelik davranışlarının müşahede, tecrübe, dayanak sistemi ve kişisel öğrenmeyle geliştiğini aktaran Yıldırım kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İyi anne olmayı vakit içinde de öğrenmek mümkün diyebiliriz. Doğar doğmaz annelik hissinin başladığı niyeti her bayan için her vakit geçerli değildir. Bireyden bireye ferdi süreçlerde değişkenlik gösterebilir. Birtakım anneler doğumla birlikte ağır bir bağ hissederken, kimilerinde bu haftalar hatta aylar sonra da gelişebiliyor. Bu durum büsbütün olağan. Yani bir bayanın kâfi ya da yetersiz bir anne olduğunu göstermiyor. Anne olma psikolojisi ekseriyetle gebelikle birlikte başlıyor. Daha bilimsel olarak bakarsak ikinci trimesterden itibaren birçok bayan bebeğiyle zihinsel ve duygusal bir bağ kurmaya başlıyor. Hayali bebek kavramı oluşuyor aslında. Anne adayları, bebeğin nasıl biri olacağını zihinsel imgelemelerle yönetmeye başlıyorlar ve bu süreç annenin kendi annesiyle münasebeti ve çocukluk tecrübeleriyle de şekilleniyor. Anne olma yolunda ilerleyen bireyler, aslında kendi anneleriyle olan ilişkiselliğine de bir noktada bakmış oluyorlar.”
‘İyi anne’ tarifi esnek, kapsayıcı ve çeşitliliği kabul eden bir biçiminde tabir edilmeli!
Toplumda âlâ annenin daima fedakarlık yapan, her an çocuğa odaklı, mesleğinden feragat etmiş, her şeyi denetim eden bir profil olarak sunulabildiğini vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, “Bu aslında toplum tarafından yönetilen bir algı. Bu tarif, büsbütün gerçek dışı ve bayanlar üzerinde büyük bir baskı da yaratıyor. Bayanlar hem anne hem birey hem de eş olabilirler.” dedi.
Yıldırım ayrıyeten güzel anne tarifinin esnek, kapsayıcı ve çeşitliliği kabul eden bir tarif biçiminde söz edilmesi gerektiğine işaret etti.
Anneye ‘sen yalnız değilsin’ iletisinin verilmesi çok önemli!
Kendi gereğince güzel hissetmeyen bayanların yaşadığı suçluluk hissinin, ekseriyetle toplumsal beklentiler ve kusursuz annelik niteliklerinden kaynaklandığını aktaran Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, “Winnicott, psikoloji alanında der ki, ‘Yeterince uygun anne kavramına nazaran anne kusursuz olmak zorunda değil. Yalnızca çocuğun temel muhtaçlığını karşılayan, duygusal olarak ulaşılabilir bir anne olmak kâfi.’ Olağan ki günümüz dünyası toplumsal medyada da bilhassa vurgulanan ülkü anne arbedesi da kişinin suçluluk hissini körükleyebiliyor.” dedi.
Doğum sonrası depresyonun, annenin bağ kurma sürecini etkileyip etkilemediği konusuna da açıklık getiren Yıldırım, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Evet, postpartum depresyon, annenin bebekle duygusal bağ kurmasını zorlaştırabiliyor. Annenin bebeğe karşı ilgisiz olması, suçluluk hissetmesi, bakım verme isteğinin azalması üzere belirtiler görülebiliyor. Bu noktada ruhsal takviye almak değerli bir adım. Gerekirse psikiyatri takviyesi ile ilaç dayanağının alınması ve burada takviye sistemi dediğimiz eş, aile takviyesi, genel manada ‘sen yalnız değilsin’ iletisinin verilmesi çok çok kıymetli.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
