İzmit Körfezi, Kocaeli Büyükşehir ile küllerinden doğuyor;Ölümün kıyısından yeniden dirilişe

Bir vakitler vefat kokan İzmit Körfezi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin kararlı çalışmasıyla tekrar hayat buldu; kirlilikten paklığa, umuttan dirilişe uzanan büyük bir dönüşümün simgesi oldu.

SADECE BİR ETRAF KISSASI DEĞİL

Kocaeli, 1970’lerden başlayarak 2000’li yıllara kadar Türkiye’nin en değerli sanayi ve liman merkezlerinden biri olmanın bedelini ağır ödedi. Kirli sularıyla devrin mahallî gazetelerinin “Vah Körfezim Vah” manşetlerine mevzu oldu. Kıyıya vuran meyyit balıklar, yüzeyi kaplayan mazot ve zift, denizden kepçelerle çıkarılan pislikler Körfez’in mukadderatını yazıyordu. O günlerde halkın ortak yakarışıysa netti: “Yeter artık! Bu kenti kirletmeyin!” Lakin bugün, tıpkı İzmit Körfezi’nden umut dolu haberler yükseliyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin aralıksız sürdürdüğü; İzmit Körfezi Su Kalitesi İzleme Projesi, onu takip eden Balıklandırma Projesi, Marmara’ya tekrar hayat verecek Taban Çamuru Paklığı ve denizaltı ömrünü belgeleyen bilimsel çalışmalarıyla Körfez adeta tekrar doğuyor. Denizden gelen kokunun meskenlere kadar ulaştığı, balık tutmanın hayal olduğu günleri geride bırakan İzmit Körfezi, artık canlılığıyla etrafa ve beşere nefes aldırıyor. Hasan Amca’nın dediği üzere; “O günlerde Körfez vefatla anılırdı, artık ise deniz yine canlandı.” İşte İzmit Körfezi’nin dünü ve bugünü yalnızca bir etraf öyküsü değil; Kocaeli’nin kararlı uğraşı, dirilişi ve umudunun sembolü…

DÖRT KOLDAN ÇABA; BÜYÜKŞEHİR-TÜBİTAK-MAM

Kocaeli Büyükşehir’in TÜBİTAK-MAM ile sürdürdüğü su kalitesi izleme çalışmaları, Körfez’in sıhhati hakkında gerçek vakitli bilgi veriyor. İzmit Körfezi’nde 4 farklı noktaya yerleştirilen sensörler sayesinde denizde oluşabilecek her türlü aksiliğe karşı erken ikaz sistemi devrede. Uzun müddettir izlenen fizikî, kimyasal ve biyolojik parametreler, Körfez’in karanlık geçmişinden bugüne gerçek büyük bir düzgünleşme yaşandığını kanıtlıyor. Büyükşehir ile TÜBİTAK-MAM’ın işbirliği, Körfez’in su kalitesini anlık takip ederek, çevresel riskleri en aza indiriyor. Deniz suyu sıcaklığı, oksijen düzeyi, besin tuzları üzere kritik bedeller sistemli olarak ölçülüyor. Bu sayede Körfez’i etkileyecek olumsuz gelişmelerin önüne geçmek için erken ihtarlar yapılabiliyor.

DOĞAL YAŞAMA DAYANAK; BALIKLANDIRMA

Büyükşehir’in en kıymetli etraf ataklarından biri “İzmit Körfezi Balıklandırma Projesi”. 2017-2025 yılları ortasında, kalkan, levrek ve çupra üzere çeşitlerden toplam 54 bin balık, doğal ortamında markalanarak Körfez’e bırakıldı. Bu proje sayesinde İzmit Körfezi’nin balık popülasyonu gözle görülür biçimde arttı ve ekosistem güçlendi. Büyükşehir’in denize saldığı balıklar büyüdü ve amatör balıkçıların oltalarına takılmaya bile başladı.

BİR MUVAFFAKİYET KISSASI; TABAN ÇAMURU TEMİZLİĞİ

Körfez temizliğinin simgelerinden biri de Marmara Denizi’ne yine hayata verecek olan Taban Çamuru Paklığı oldu. Körfez’den yaklaşık 1 milyon metreküp kirli taban çamuru çıkarılarak, su kalitesi kıymetli ölçüde güzelleştirildi. Bu paklık, deniz tabanı ekosistemine ziyan veren kirleticilerin ortadan kaldırılması manasına geliyor. Proje, Birleşmiş Milletler’in gündemine girdi ve Türkiye’nin etraf muhafaza alanındaki muvaffakiyet kıssası olarak örnek gösterildi.

DENİZLE İNSAN BARIŞTI; MAVİ BAYRAKLI PLAJLAR

Yapılan çalışmalarla geçmişte adeta birbirine küsen insan ve deniz artık barıştı. İzmit Körfezi’nde yüzme müsabakaları yapılmaya, yelkenler salına salına dolaşmaya başladı. Büyükşehir’in fiyatsız olarak Kocaeli halkının hizmetine sunduğu 9 adet plaj, bugün Memleketler arası Mavi Bayrak mükafatına sahip. Bu muvaffakiyet yalnızca paklık değil, birebir vakitte etraf eğitimi ve sürdürülebilir turizm manasına geliyor. Büyükşehir’in 3 yıl üst üste “En Âlâ Etraf Eğitim Etkinlikleri” mükafatını alması, bölge halkının bilinçlenmesinin de bir göstergesi. Deniz çayırları, mercanlar ve denizatları üzere hassas cinslerin korunmasına yönelik su altı çekimleri ve stantlar, Körfez’in canlı ömrünün tanıtılması ve korunmasına büyük katkı sağladı. Örneğin, dünya genelinde yok olma tehlikesindeki denizatlarının İzmit Körfezi’ndeki varlığı, bölgenin ne kadar değerli ve yaşanabilir bir deniz ortamı haline geldiğini gösteriyor.

GÖZLE GÖRÜLEN DEĞİŞİM; KİRLİLİKTEN CANLILIĞA

1970’lerden başlayarak 80’ler ve 1990’lardan 2000’li yıllara kadar uzanan süreçte mahallî gazetelerin manşetlerinde “Körfez ölüyor”, “Deniz katilleri körfezi mahvetti” üzere başlıklar yer aldı. Kocaeli halkı ve mahallî basın İzmit Körfezi’ne sahip çıkmak, seslerini duyurmak için ellerinden geleni yaptı. Halkın ve hassas basın mensuplarının sessini ise Kocaeli Büyükşehir Belediyesi duydu. Büyükşehir, Körfez’i eski ihtişamlı günlerine kavuşturmak, vefatın kıyısına gelen yaşamadı tekrar diriltmek için tüm üniteleriyle kolları sıvadı. Yıllarca süren kararlı gayretin sonunda bugün gelinen noktada artık lokal gazetelerin manşetlerini “Körfez temizleniyor, ekosistem canlanıyor” ve “Marmara Denizi Kocaeli’den dirilişe geçti” başlıkları süslüyor. Körfez’de artık çocuklar denize giriyor, amatör balıkçılar oltalarını itimatla atıyor. TÜBİTAK-MAM’ın son bilgileri, oksijen düzeyinin yüzde 40 arttığını gösteriyor. Ayrıyeten taban çamuru paklığı sonrası deniz canlılarının sayısında yüzde 30’un üzerinde artış gözlemlendi.

GELECEĞE YATIRIM; EKONOMİK CANLANMA VE TURİZM

Körfezin temizlenmesi, yalnızca çevresel değil ekonomik canlanmayı da beraberinde getirdi. Mavi Bayraklı plajlar sayesinde turizm gelirleri arttı. Spor balıkçılığı ve dalış turizmi, bölge iktisadına yeni kapılar açtı. Büyükşehir Belediyesi, 2025 sonrası için de Körfez’i müdafaa ve yaşatma projelerini sürdürüyor. Ortadoğu Teknik Üniversitesi ile hazırlanan strateji dokümanı, ekosistemin sağlıklı kalması için yol haritası sunuyor.

SON KELAM; KÖRFEZ’DE HAYAT TEKRAR AKIYOR

Nusret Dağtaş (81) emekli eski balıkçı ve oğlu Ali Dağtaş (51), hem emekli hem kaptan balıkçı, İzmit Körfezi’nin eski halini ve Büyükşehir’in yaptığı çalışmaları en güzel bilenler ortasında yer alıyor. Nusret Amca, “Eskiden Körfez, kirlilik ve vefat kokusuyla anılırdı. Balıklar kıyıya vururdu. Lakin artık, Büyükşehir Belediyesi’nin büyük eforlarıyla Körfez yine hayat buldu. Deniz temizlendi, balıklar çoğaldı, umutlar yeşerdi” derken, Ali Abi de ekliyor: “Körfez’in bu kadar canlandığını görmek memnunluk verici. Emek veren herkese teşekkür ediyoruz.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı