Parçacık Hızlandırıcılarının Geliştirilmesiyle Tıpta İleri Tanı ve Tedavi Cihazları Gelişiyor
İstinye Üniversitesi Bilim ve Teknoloji İrtibatı Koordinatörlüğü ve YÖK Bilim İletişimi Ofisi iş birliği ile düzenlenen “Dozunda Radyasyon Sıhhatin Emrinde” başlıklı bilimsel aktiflik, Yarar Bilim Vakfının katkısıyla Liv Hospital sponsorluğunda Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi’nde düzenlendi. Aktiflikte, radyasyonun tıbbi uygulamalardaki yeri ve parçacık fiziğinin sıhhat teknolojilerine katkısı disiplinler ortası bir yaklaşımla incelendi. Alanında uzman akademisyenlerin iştirakiyle gerçekleştirilen program, radyasyonun teşhis ve tedavi süreçlerindeki kullanımıyla ilgili şimdiki yaklaşımları kamuoyuyla buluşturdu. İstinye Üniversitesi Temel Bilimler Bölüm Başkanı, Bilim ve Teknoloji Bağlantısı Koordinatörü Prof. Dr. Serkant Ali Çetin’in uyumunda düzenlenen aktiflikte, Radyasyon Onkolojisi Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Merdan Fayda ve Temel Bilimler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taylan Yetkin uzmanlık alanlarında paylaşımda bulundu.
“Sigara içtiğiniz vakit radyasyona maruz kalıyorsunuz”
Etkinliğin birinci oturumunda, radyasyonun çağdaş tıptaki temel kullanım alanları ve potansiyel riskleri değerlendirildi. Radyasyon Onkolojisi Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Merdan Fayda, Radyasyon tedavilerindeki uzmanlığını ve tecrübelerini iştirakçilerle paylaştı. Mamografi ve akciğer taramaları üzere erken teşhis formüllerinin yanı sıra, yüksek güçlü X-ışınlarıyla uygulanan radyoterapi ve brakiterapi tekniklerine dair şimdiki bilgiler paylaşıldı. Doz denetimi, hasta güvenliği ve teknolojik gelişmelerin bu süreçlere tesiri bilimsel çerçevede ele alındı. Prof. Dr. Merdan Fayda, radyasyon tedavisinin tedavi süreçlerindeki kritik ehemmiyetini şu sözlerle vurguladı:
“Sigara içtiğiniz vakit radyasyona maruz kalıyorsunuz. Günde iki paket sigara içiyorsanız yılda 80 akciğer grafisi çektirme dozu alıyorsunuz. Siz sigarayı yaktığınızda polonyum oluşturuyorsunuz. Mukozanız radyasyona maruz kalıyor. Günlük hayatımızda da radyasyon var. Etrafımızdaki yalıtımda kullanan gereçlerde bile radyasyon var. Konutta de biraz radyasyona maruz kalıyoruz. Ancak hakikat yapılandırılan radyasyonun işe yaradığı noktalar da var. Örneğin, radyasyonla tümör yok oluyor. Kanser yok oluyor. Hakikat dozda gerçek halde uygulandığında radyasyon insanlara çok yararlı olabiliyor. Yıllar içerisinde tıbbi görüntüleme çok gelişti. Nereyi radyoterapi yapabileceğimizi görüyoruz. Tedavi planlamalarının önü açıldı. MR ile dokular çok daha rahat görülüyor.”
“PET ve gibisi aygıtlarla beden hakkında bilgi elde edebiliyoruz”
İkinci oturumda, temel bilimler çerçevesinde parçacık fiziğinin tıp alanında nasıl dönüştürücü bir tesir yarattığına odaklanıldı. Parçacık hızlandırıcısı teknolojilerinin geliştirilmesiyle birlikte PET/BT ve MR üzere ileri teşhis aygıtlarının ortaya çıkışı ve proton/iyon terapileri üzere hassas tedavi sistemlerinin kullanımı aktarıldı. Ayrıyeten, FLASH radyoterapi ve Bor-Nötron Yakalama Terapisi üzere yeni teknolojiler üzerine aktüel araştırmalar da paylaşıldı. İstinye Üniversitesi, Temel Bilimler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taylan Yetkin, şunları söyledi:
“PET ve gibisi aygıtlarla beden hakkında bilgi elde edebiliyoruz. Tümörü yok etmek için proton, elektron tedavisi gönderiyorsunuz. Yok ediyorsunuz. Birisi görüntüleme emelli, birisi yok etme gayeli. Hastalara kanser hücresinin ağır biçimde kapmak isteyeceği şeker türevi sıvı içinde aslında radyoaktif bir bileşen verdikten bir saat sonra çekim odasına alıyorlar. Bu şekerli sıvıda elektronun anti parçacığını yayan bir unsur var. İşte o anti parçacıklar tümör dokusundaki elektronlarla buluşunca o bölge ışıma yapıyor. Siz bu ışımaları parçacık detektörleriyle toplayıp bilgisayar yazılımları tarafından birleştirince üç boyutlu manzara bilgisini oluşturuyorsunuz. Bu manada tüm beden imajını oluşturabilecek bir alet. Bunlar bizim aslında doğayı anlamak için ürettiğimiz teknolojilerin medikal fiziğe uygulanmış hali.”
Bilimsel bilginin topluma transferi için kıymetli bir adım
Etkinlik, iştirakçilerin bilimsel içeriğe direkt erişimini sağlamanın yanı sıra, bu bilgilerin toplumla tesirli formda paylaşılması konusunda da dikkat cazip bir örnek oluşturdu. Disiplinler ortası yapı, Dr. Özgenur Reyhan Güler tarafından yapılan irtibat odaklı moderasyon ve izleyici etkileşimi ile güçlenen oturumlar, akademik bilginin toplumsal yarara dönüşümünü destekleyen bir platform sundu. Radyasyonun sıhhatle kesişen istikametlerine dair bilimsel ve toplumsal farkındalık oluşturmayı amaçlayan aktiflik, iştirakçiler tarafından ilgiyle takip edildi. Radyasyonun sıhhat alanındaki kullanımını ve bu alandaki son bilimsel gelişmeleri derinlemesine ele alan aktiflik, toplumsal sıhhat okuryazarlığının gelişmesinde değerli bir adım oldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
