Konya Havzası, Türkiye’nin en az yağış alan havzası olmasına karşın en fazla su tüketilen bölgelerinden biri. Havzadaki tarım alanlarının %80’inde sulu tarım yapılırken, sırf %20’sinde kuru tarım yapılıyor. Bu durum, yeraltı sularına olan bağımlılığı artırıyor. Yer altı suyu rezervleri, ağır yeraltı pompalamaları ve yırtıcı sulama sistemleri nedeniyle süratle tükeniyor. Bu durum, obruk oluşumlarını artırıyor, birçok sulak alan ve gölü kurutuyor.
Havzada su tüketimini denetim altına almak ve mali bedeli yüksek kuru tarım eserlerini desteklemek yerine, havzaya dışarıdan su taşınmasını sağlayan ve kamuoyunda “Mavi Tünel” olarak bilinen ikinci iletim çizgisi yapılıyor. Yapılan tüneller uzun vadede bir tahlil oluşturmuyor.
Kaybolan yalnızca verimli tarım toprakları değil biyoçeşitlilik
Konya Kapalı Havzası içerisinde yirmi beş adet Değerli Tabiat Alanı bulunduruyor. Bunlardan biri olan Tuz Gölü ise flamingoların İç Anadolu’da ürediği son göl. Fakat iklim değişikliğinin yanı sıra kaçak su kuyuları ve ziraî sulamada kullanılan su ölçüsünün artması üzere meselelerden kaynaklı olarak her yıl değişen oranlarda flamingo yavru vefatları yaşanıyor. Gölün etrafındaki Tersakan, Kulu üzere sığ göller de yılın neredeyse tamamında kuraklık yaşıyor.
Bu ekosistemlerin hakkı olan su öncelikle ziraî alanlarda kullanılıyor. Denetim altına alınamayan su tüketimi, sulak alanların kurumasına ve biyoçeşitlilik kaybına neden oluyor.
Konya Kapalı Havzası’nın doğal istikrarını korumak ve gelecekte daha büyük krizlerin önüne geçmek ismine acil adımlar atılması gerekiyor. Tabiat Derneği, havzada kurak iklime ve çölleşmeye uygun tarım tekniklerinin ve lokal bilgi sistemlerinin desteklenmesi gerektiğini savunuyor.
Kuraklık ve Çölleşme Geliyor.
Birleşmiş Milletler’in Temmuz 2025 raporuna nazaran, Türkiye’nin %88’i çölleşme riski taşıyor ve 2030 prestijiyle “su fakiri” ülke kategorisine girme tehlikesi bulunuyor. Raporda 21. Yüzyılın sonuna dek Türkiye’de yağışların %30 azalması ve sıcaklıkların 4 ila 5 derece artması bekleniyor.
Buna rağmen Devlet Su İşleri bilgilerine nazaran 2022 yılı için sektörel su kullanımları sulamada 44 milyar m3 (77%) içme, kullanma ve endüstride 13 milyar m3 (23%), toplam su kullanımları 57 milyar m3.
‘Suyun sonsuz bir kaynak olarak kıymetlendirilmesi kanısından bir an evvel vazgeçmek gerekiyor.’
Doğa Derneği Yönetim Kurulu Lideri Dicle Tuba Kılıç mevzu hakkında yaptığı açıklamada; ‘’Türkiye, gelecek yıllarda yaşayacağı kuraklık, çölleşme ve su gerilimine hala hazır değil. İklim değişikliğinin tesirlerine ahenk sağlamak için atacağımız birinci adım biyolojik çeşitlilik ve sulak alan kaybını durdurmak olmalı. Suyun sonsuz bir kaynak olarak kıymetlendirilmesi kanısından bir an evvel vazgeçmek ve suyun döngüsünü yine tahsis edecek bir anlayış inşa etmek gerekiyor. Kuraklık ve çölleşmeyle uyumlu siyasetler geliştirmenin birinci adımı tarımdan geçiyor. Su idaresinde tabiat temelli tahliller, kurak tarım uygulamaları ve sürdürülebilir su siyasetleri teşvik edilerek hem ekolojik hem de ekonomik bütünlük sağlanabilir. Bunun için de karar vericilerin sivil toplum ve üniversitelerle işbirliği yapması gerekiyor. ’’ dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
