Raporda, 47 ülkede 930’dan fazla cins üzerinde yapılan bilgiye dayalı değerlendirmeler yer alıyor. Bu çalışma; yasa dışı avcılık, yakalama ve ticaretin boyutunu, mekansal dağılımını ve bu faaliyetlerin göçmen kuş popülasyonları üzerindeki tesirlerini ortaya koymayı amaçlıyor. Ayrıyeten ülkelerdeki yasal düzenlemeler ve uygulamalardaki ilerlemeler de bedellendiriliyor.
Rapora nazaran, her yıl Avrupa ve Akdeniz havzasında 25 milyondan fazla kuş yasa dışı yollarla öldürülüyor. IKB’nin göçmen kuşlar üzerindeki tesiri ise yıkıcı seviyede. Küçük orman kartalı (Clanga pomarina), küçük kerkenez (Falco naumanni), kara leylek (Ciconia nigra), üveyik (Streptopelia turtur), gökkuzgun (Coracias garrulus) ve saz delicesi (Circus aeruginosus) üzere uzun uzaklık göçmen tipler yasa dışı avcılığın direkt maksadı haline geliyor. Bu çeşitler, göç sırasında Akdeniz havzasında konakladığı yahut mecburî olarak geçtiği dar boğazlar, deltalar, kıyı şeritleri üzere yüksek riskli alanlar olan “kara noktalardan” geçerken yasa dışı faaliyetlere açık hale geliyor.
Türkiye’de Kuşların Yasa Dışı Öldürülmesi Artış Gösteriyor.
Raporun Türkiye kısmında, 2020’den bu yana yasa dışı kuş öldürme oranlarında %5 ila %24 ortasında artış yaşandığı belirtiliyor. 2016 yılında Anne – Loure Brochet ve öbür araştırmacılar tarafından yapılan varsayımlara nazaran Türkiye’de yılda yaklaşık 71.200 kuş yasa dışı yollarla öldürülüyor. En önemli yollar ortasında yasa dışı ateşli silah kullanımı, tuzakla yakalama ve ticaret öne çıkıyor.
Türkiye’de şimdi çok paydaşlı resmi bir ulusal komitenin bulunmadığı ve Ulusal Hareket Planı’nın geliştirilmesine karşın yürürlüğe konmadığı da vurgulanıyor. Buna karşılık, sivil toplum kuruluşlarının müdafaa çalışmaları dikkat çekiyor. Tabiat Derneği’nin 2024 yılında düzenlediği 21. Türkiye Kuş Konferansı, yaban hayatı hatalarının ulusal gündemde daha fazla yer bulmasına katkı sağladı. Bu farkındalık artışı, göç periyotlarında yürütülen kontrollerin ve amaçlı operasyonların artmasına da taban hazırladı.
Türkiye’de Bölgesel Stratejiler ve Alan Bazlı Müdahaleler Öne Çıkıyor
Raporda, Türkiye’nin geniş ve çeşitlilik barındıran coğrafyası göz önüne alındığında, bölgesel azaltım stratejilerinin daha tesirli olabileceği tabir ediliyor. Bu doğrultuda Tabiat Derneği, yasa dışı kuş avcılığının ülke genelindeki mekânsal dağılımını tahlil ederek öncelikli müdahale alanlarını belirledi. Örneğin, Gediz Deltası üzere kıymetli göç yollarında ilgili kurumlarla iş birliği içinde, yasa dışı avcılıkta kullanılan gizlenme yapılarının (gümeler) yıkımı ve kontrollerin artırılması üzere somut tedbirler hayata geçirildi.
Göçmen Kuşları Tehdit Eden Yasa Dışı Avcılığa Karşı Uluslararası İş Birliği Gerekliliği
Konuyla ilgili açıklamada bulunan Tabiat Derneği Müdafaa Programı Koordinatörü Şafak Arslan; ‘Kuşların öldürülmesi, uzun aralık göçmen cinsleri de dahil olmak üzere birçok kuşun ömrünü tehdit ediyor. Bu raporla 2030 yılına kadar bu faaliyetlerde %50 azalma hedefleniyor. Bu amaca ulaşmak için hükümetlerin siyasi kararlılık göstermesi, data toplama sistemlerini güçlendirmesi ve yaptırımları faal bir formda uygulaması gerektiği söz ediliyor.’ dedi ve ekledi
‘‘Türkiye’nin şimdi Göçmen Çeşitlerin Korunması Sözleşmesi’ni (CMS) imzalamamış ve Akdeniz’de Göçmen Kuşların Yasa Dışı Avlanması, Yakalanması ve Ticaretine Ait Hükümetler ortası Vazife Gücü’ne (MIKT) üye olmaması değerli bir eksiklik. Bu platformlara iştirak, hem milletlerarası iş birliğini güçlendirecek hem de ulusal siyasetlerin global en güzel uygulamalarla ahengini sağlayacaktır. Kuşların avcılık yoluyla öldürülmesine karşı tesirli gayret için çok paydaşlı ve resmi bir ulusal komitenin kurulması acil bir muhtaçlık. Uzun müddettir gündemde olan Ulusal Hareket Planı’nın tamamlanarak yürürlüğe konması, maddelerdeki cezaların caydırıcılığının artırılması ve bu cezaların alanda kararlılıkla uygulanması büyük kıymet taşıyor. Özellikle göç periyotlarında tehdit riskinin fazla olduğu bilinen bölgelerde kontrollerin sıklaştırılması, kamu işçisinin sayısının ve kapasitesinin artırılması gerekiyor.’.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
