Beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanması olarak tanımlanan menenjit hayati tehlikeye de yol açabilen önemli bir rahatsızlıktır. Bilhassa 1 yaş altı bebekler, ergenler, genç erişkinler, bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, dalağı olmayanlar yahut fonksiyonsuz olanların daha yüksek risk altında olduğu bu hastalığa karşı aşılanma hayat kurtarıcı olmaktadır. Memorial Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Pınar Karadeniz, menenjit ve menenjit aşısı hakkında bilgi verdi, ebeveynlere kıymetli tekliflerde bulundu.
Meningokok menenjiti, Neisseria meningitidis bakterisinin neden olduğu önemli bir beyin zarı iltihabıdır. Ayrıyeten bu bakteri kan dolanımına geçerek ağır sepsis ( meningokoksemi) tablosuna neden olabilir. Meningokok menenjiti, ender bir hastalıktır lakin süratli ve önemli seyretme potansiyeli nedeniyle büyük kıymet taşır. Salgınlar halinde yahut kapalı topluluklarda daha sık görülebilir. Tedavi edilmediğinde mevt oranı yüksektir ve hayatta kalanlarda kalıcı hasarlar bırakabilir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyrini belirlemede kritik kıymete sahiptir.
Menenjitin belirtilerini önemseyin
- Ateş: Genellikle ani başlayan yüksek ateş görülür.
- Baş ağrısı: Şiddetli ve daima bir baş ağrısı olabilir.
- Ense sertliği: Baş, öne yanlışsız eğildiğinde ense kaslarında sertlik hissedilir.
- Işığa hassaslık (fotofobi): Gözler, parlak ışığa karşı hassas hale gelir.
- Mide bulantısı ve kusma: Özellikle çocuklarda sık rastlanır.
- Peteşi-purpura-ekimoz: Ekseriyetle ciltte küçük, kırmızı-mor noktalar halinde başlar ve basmakla solmaz. Vakitle bu döküntüler birleşerek daha büyük, morumsu lekelere dönüşebilir.
Bunların dışında, huzursuzluk, şuur bulanıklığı, havale üzere belirtiler de olabilir. Bilhassa bebeklerde ve küçük çocuklarda belirtiler daha meçhul olabilir; bu nedenle ateş, daima ağlama, bombeleşmiş bıngıldak, beslenme zahmeti üzere belirtiler de dikkate alınmalıdır.
Çocuklara nasıl bulaşıyor?
Meningokok bakterisi, ekseriyetle hasta yahut taşıyıcı bireylerin teneffüs yoluyla salgıladığı damlacıklar aracılığıyla bulaşır. Öksürme, hapşırma yahut yakın temas (örneğin öpüşme) sırasında bakteri bir şahıstan başkasına geçebilir. Kapalı ve kalabalık ortamlarda, örneğin okullar, yurtlar yahut askeri kışlalar üzere yerlerde bulaşma riski artar. Taşıyıcı olan şahıslar, rastgele bir belirti göstermeden bakteriyi taşıyabilir ve yayabilirler.
Enfeksiyon birkaç saat içinde önemli ve hatta ölümcül hale gelebilir. Temas müddeti de kıymetlidir. Kısa periyodik ve yüzeysel temaslarda bulaşma riski düşüktür. Fakat, uzun periyodik ve yakın temaslarda risk artar. Şayet meningokok menenjiti olan biriyle yakın ve uzun vadeli temas ettiyseniz, derhal bir sıhhat profesyoneline danışmalısınız. Kollayıcı antibiyotik tedavisi gerekebilir ve aşı durumu gözden geçirilmelidir.
Yüksek risk altındaki çocuklara dikkat!
Meningokok menenjiti hastalığına herkes yakalanabilir fakat kimi çocuklar daha yüksek risk altındadır. Bunlar ortasında:
- 1 yaş altı bebekler: Bağışıklık sistemleri şimdi tam gelişmediği için enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdırlar.
- Ergenler ve genç yetişkinler: Özellikle 16-23 yaş ortası bireyler, kapalı ve kalabalık ortamlarda (okul, yurt, askeri kışla gibi) yaşadıkları için risk altındadır.
- Bağışıklık sistemi zayıf olanlar: Orak hücre hastalığı, dalağı alınmış bireyler yahut bağışıklık sistemini baskılayan durumlara sahip olanlar.
- Belirli coğrafik bölgelerde yaşayanlar: Meningokok hastalığının yaygın olduğu bölgelerde, örneğin Sahra-altı Afrika’nın “menenjit kuşağı” olarak bilinen bölgelerinde yaşayanlar.
Meningokok menenjitinden korunmak için en tesirli yol aşılama
Aşılar, bağışıklık sistemini güçlendirerek, meningokok bakterisinin neden olduğu enfeksiyonları büyük ölçüde önler.
. Bunun dışında;
- Kalabalık ortamlarda hijyen kurallarına dikkat edilmesi
- Hasta bireylerle yakın temastan kaçınılması
- Gerekli durumlarda antibiyotik profilaksisi uygulanması (örneğin, hastayla yakın temasta bulunan kişilere) üzere tedbirler de bulaşı azaltabilir.
Meningokok aşıları, Neisseria meningitidis bakterisinin neden olduğu enfeksiyonları önlemeye yönelik geliştirilmiştir. En önemli iki cins meningokok aşısı bulunur
- MenACWY aşıları: Bu aşılar, meningokok bakterisinin A, C, W ve Y serogruplarına karşı müdafaa sağlar.
- MenB aşıları: Bu aşılar, meningokok B serogrubuna karşı müdafaa sağlar.
Her iki tip aşının da yapılması, meningokok hastalığına karşı yüksek oranda muhafaza sağlar lakin bağışıklık vakitle azalabilir. Risk kümelerine nazaran doktor kontrolünde rapel doza gerek duyulabilir. Aşılama sonrası beklenmedik bir tepki gözlemlendiğinde tabiple irtibata geçmek değerlidir. Unutulmamalıdır ki aşının sağladığı muhafaza, az görülen önemli yan tesirlerinden çok daha fazladır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
