TEMA Vakfı, Dünya Çölleşme ve Kuraklıkla Gayret Günü’nde, hayatın kaynağı olan toprak varlığının süratle tükenmekte ve sıhhatini kaybetmekte olduğunu vurgulayarak herkesi sorumluluk almaya çağırdı. Arazi tahribatı, iklim krizi ve giderek artan kuraklık tehdidiyle gayretin odağında toprakların üretkenliğinin ve toprak sıhhatinin bulunduğuna dikkat çeken Vakfın Yönetim Kurulu Lideri Deniz Ataç, “Artık gezegenin taşıma kapasitesini aştığımız çok açık. Arazi tahribatı, iklim kriziyle birleşerek çölleşmeyi hızlandırıyor. Gecikmeden tabiatta açılan yaraları güzelleştirmeli, toprağın kaybolan üretkenliğini tekrar kazandırmalıyız.” dedi.
İnsan faaliyetlerinin neden olduğu arazi tahribatı ve iklim krizi, dünyanın dört bir yanında besin güvenliğini, su varlıklarını, geçim kaynaklarını ve gezegendeki ömrü tehdit ediyor. Her yıl Mısır büyüklüğünde, yaklaşık 100 milyon hektar arazi üretkenliğini ve toprak sıhhatini kaybediyor. Bu tehditlerin ortadan kaldırılabilmesi için arazi tahribatının engellenmesi, tahrip edilen yerlerin güzelleştirilmesi ve kaybolan üretkenliğin geri kazandırılması, yani arazi onarımı büyük ehemmiyet taşıyor.
Birleşmiş Milletler tarafından her yıl 17 Haziran’da kutlanan Dünya Çölleşme ve Kuraklıkla Uğraş Günü, çölleşme ve kuraklık konusunda farkındalık yaratmayı ve tahliller üretmeyi amaçlıyor. Bu yıl “Arazi Onarımı Yap, Fırsatları Açığa Çıkar” temasıyla, arazi onarımı için ayrılan kaynakların yetersizliğine dikkat çekilerek acil aksiyon daveti yapılıyor.
Sağlıklı toprak; besin güvenliğinin, toplumsal refahın ve jenerasyonlar ortası adaletin temelini oluşturuyor. TEMA Vakfı, bu özel günde arazi tahribatının dünya iktisadına yıllık maliyetinin 10 trilyon ABD doları olduğunu belirterek, arazi tahribatının sadece çevresel değil, birebir vakitte toplumsal ve ekonomik boyutları olan global bir sorun olduğuna dikkat çekti. Vakıf, bu sorunun engellenmesi ve arazi onarımı için toplumun tüm kısımlarını sorumluluk almaya ve harekete geçmeye çağırıyor.
Dünyadaki kurak alanlar Türkiye’nin 7,5 katı kadar genişleyecek
Arazi tahribatı ve iklim krizi, kuraklığı daha da artırıyor. 2000 yılından bu yana yaşanan kuraklık olaylarında %29’luk bir artış gözlemlendi. Son otuz yılda, dünya genelindeki toprakların dörtte üçünden fazlası, evvelki 30 yıla kıyasla daha kurak hale geldi. Bu durum, bilhassa kurak bölgelerde yaşayan 3 milyar insanın ömrünü direkt etkiliyor.
TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, bu tablo karşısında toprağın korunmasının ve iyileştirilmesinin tabiatla uyumlu hayatın vazgeçilmez bir kesimi olduğunu hatırlatarak şunları söyledi:
“Bugün dünya iktisadının %50’si tabiattan elde ediliyor. Lakin kısa vadeli çıkarlar uğruna tabiat daima tahrip ediliyor. Doğadan alıyor, fakat ona neredeyse hiç yatırım yapmıyoruz. Eğer tedbir alınmazsa, yüzyıl sonunda kurak alanlar Türkiye’nin 7,5 katı – yani 5,8 milyon km²- kadar genişleyecek. Bu yalnızca toprak verimliliğinin ve besin üretiminin azalması değil; tıpkı vakitte su kıtlığı, yoksulluk ve iklim krizinin derinleşmesi manasına gelir.”
Türkiye’nin yarısı çölleşme riski altında
TEMA Vakfı, tam 31 yıl önce “Türkiye Çöl Olmasın!” sloganıyla bu hayati tehdide dikkat çekmiş ve bu sorunu Türkiye’nin gündemine birinci defa bu kadar güçlü biçimde taşımıştı. Deniz Ataç, gelinen noktada çölleşme tehlikesinin daha da derinleştiğini belirterek “İklim krizinin tesiriyle yağışlar azalıyor, su varlıklarımız yok oluyor; Türkiye’de çölleşmeye maruz kalan alanlar ise süratle artıyor. Türkiye topraklarının %50’si yüksek çölleşme riski altında. 2001–2020 yılları ortasında kurak iklime sahip alanlar %5,4 oranında arttı. Sürdürülebilir olmayan tarım uygulamaları, erozyon ve çok gübre kullanımı topraklarımızın üretkenliğini azaltıyor. Yanlış eser tercihleriyle yer altı su düzeyimiz süratle azalıyor, sulak alanlarımız yok oluyor. Bu durumu bilakis çevirmek ise bizim elimizde. ” sözlerinde bulundu.
“Doğaya yatırım yapma zamanı”
Tüm bu datalar, hem Türkiye’de hem de dünya genelinde toprağın korunması ve eski sıhhatine kavuşturulması için acil adımlar atılması gerektiğini açıkça gösteriyor. Toprağın ve doğal varlıkların korunmasına katkı sağlayabilmek için birlikte hareket edilmesinin kıymetini vurgulayan Deniz Ataç, “Bugün neden olduğumuz arazi tahribatı ve bunun sonucu oluşan çölleşme, nesiller ortası adaleti ortadan kaldırıyor. Bu adaleti tekrar sağlamak; tabiata olan yükümüzü azaltmaktan, arazi tahribatına karşı durmaktan, bu alanda tesirli siyasetler geliştirmekten ve arazi onarımı yoluyla doğayı güzelleştirmekten geçiyor. Bunun için tahrip olmuş ormanların yine orman haline getirilmesi, çayır ve meraların ıslah edilmesi, sulak alanların geri kazanılması, tarım yerlerinde ise erozyonu önleyen, toprak organik unsur içeriğini artıran ve toprak sıhhatini koruyan sürdürülebilir tarım tekniklerinin uygulanması gerekiyor. Üstelik arazi onarımı çalışmalarına yapılacak her bir yatırımın getirisi 30 katına kadar ulaşabiliyor. Artık tabiata yatırım yapma vakti. Zira toprağı güzelleştirmek; sırf bugünü değil, doğayı ve geleceğimizi de korumaktır.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
