Üniversite öğrencisi babasının hastalığından yola çıkarak vitiligo tedavisi için cihaz geliştirdi
Derinin açık yahut koyu renkte olmasını belirleyen pigmentlerin, melanosit hücrelerinin ölmesi ya da ziyan görmesi sonucunda yok olmasıyla ciltte beyaz lekeler ortaya çıkıyor. Vitiligo ismi verilen bu hastalık halk ortasında ‘beyazlama hastalığı’ ya da ‘ala hastalığı’ olarak biliniyor. İstinye Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi Zeliha Alboru, babasının da mustarip olduğu bu hastalığa tahlil bulmak istedi. Üniversite öğrencisi, arkadaşları İlayda Erdoğan ve Aleyna Erdoğan ile geliştirdiği bu proje kapsamında vitiligo ismi verilen deri hastalığının tedavisinde daha rahat bir tedavi imkânı sağlanmasını hedefliyor. İstinye Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği öğretim üyesi Dr. Aytaç Durmaz’ın akademik danışmanlığında yürütülen bu proje, aygıtın klinik güvenlik standartlarına uygun biçimde geliştirilmesi ve MDR başta olmak üzere medikal aygıt regülasyonlarına nazaran ilerletilmesini hedefliyor. Bu hastalığın tedavisi öncesinde daha büyük aygıtlarla yapılırken tasarlanan bu aygıt sayesinde daha portatif ve kullanıcı dostu bir imkân sunuyor. Makul modlar dahilinde muhakkak müddetlerde denetimli ışık yayıyor. Büyük aygıtlarda tüm bedene radyasyon gelirken, bu aygıt sayesinde bölgesel uygulama yapılıyor.
“Cihazın dermataloji alanında yaygınlaşmasını hedefliyoruz”
Dr. Aytaç Durmaz, projenin kıymeti ve medikal alanda kullanımına ait şöyle konuşuyor:
“TÜBİTAK 2209-B Üniversite-Sanayi İş Birliği daveti kapsamında desteklenen proje kapsamında, aygıtın yazılım ve elektronik donanım geliştirme süreçlerinde Pievision Teknoloji firması teknik mentorluk ve altyapı dayanağı sağlıyor. Bu iş birliği, üniversite-sanayi entegrasyonunun başarılı bir örneğini oluşturuyor ve yenilikçi, kullanıcı odaklı medikal aygıtların geliştirilmesine kıymetli katkı sunuyor. İstinye Üniversitesi i-Lab ve Pievision yüksek teknoloji tahlilleri üretmeye yönelik tüm teşebbüslere dayanak vermeye ve iş birliğine açık olduklarını tabir etti. Projenin ileri faz klinik çalışmaları tamamlandığında, geliştirilen aygıtın dermatoloji alanında yaygın klinik kullanıma sunulmasını hedefliyoruz.”
“Yüzde 73’ü bayanlardan oluşuyor”
Türkiye’de vitiligo hastalığının nüfusun yüzde 0.15’ini etkilediği belirten üniversite öğrencisi Zeliha Alboru ise şunları söylüyor:
“Karadeniz Teknik Üniversitesi önderliğinde 2012 yılında yapılan çalışma raporuna dayanarak vitiligo hastalığı dünya nüfusunun yüzde 1-4’ini etkiliyor. Türkiye’de ise dermatoloji kliniğine başvuran hastaların nüfusun yüzde 0.15’ini etkilediği saptanmış durumda. Hastalığın oluşum sebepleriyle ilgili kesin bir sebep şimdi bulunamadı. Vitiligo’nun insidansının yüzde 01,4-8,8 gibi geniş bir aralık gösterdiği ortaya konulsa da ortalama yüksek tesirin nüfusun yüzde 1’i dolayında olduğuna yönelik akademik çalışmalar mevcut. Hastalığın yüzde 50’sinin birinci belirtileri 20 yaş öncesinde görülmeye başlar ve genetik etkinlik olarak hastaların yüzde yirmisinde aile hikayesi vardır. Hastalığın kendisi kalıtımsal olmamasına rağmen, vitiligo’ya yakalananların yatkınlığı kalıtımsaldır. Kontrasa bağlı olarak koyu tenli kişilerde daha fazla görülür ve bu şahısların yüzde 73’ü bayanlardan oluşuyor. En küçük başlama yaşı 3, en büyük başlana yaşı ise 54 olarak belirlenmiş olmasına rağmen, hastalığın 81 yaşında görülen olguları da bildiriliyor.”
“Hastalığın sebebi tam olarak bilinmiyor”
Hastalığın sebebinin tam olarak bilinmediğini belirten Zeliha Alboru, şunları söylüyor:
“Vitiligo’nun temel sebebi deri hücrelerinizde bulunan melanin pigmentinin sağlıklı çalışmaması yahut ölmesi. Bunun sebebi tam bilinmemekle birlikte tedavi yolları ortasında fototerapi öne çıkan çalışmalardan bir adedidir. Ultraviyole ışığının özel dalga boyları kullanılarak pigment eksikliği bulunan bölgeye aygıt ile lokal olarak uygulaması melatonin pigmentlerini aktive ettiği ve pigmentleri çalışmasını hızlandırdığı klinik çalışmalarla kanıtlanmış durumda. Literatür çalışmalarının sonuçlarında yüzde 40-100 ortasında tesir gösterdiği görülmüştür.”
“Cihazı güvenli ve pratik kullanıma uygun hale getireceğiz”
Hedefinin cihazı güvenli ve pratik kullanıma uygun hale getirmek olduğunu belirten Alboru, şöyle devam ediyor:
“Taşınabilir NB-UVB’nin güvenli ve iyi tolere edildiği sonucuna vardılar. Ancak sağlık profesyonellerinden eğitim ve takviye gerektiriyor. Burada belirtmek isteriz ki kullanılan UVB ışınlarına fazla maruziyet, güneş yanığı, fotoyaşlanma (ciltte elastikiyet kaybı) göz retinasında hasar, başta olmak üzere DNA hasarına kadar gidebilen farklı tesirler yaratabilir. Münasebetiyle bu sistemlerin belirlenen parametreler ışığında tercihen bir uzman eşliğinde uygulanmasında büyük fayda vardır.”
“En az bir yıllık bir müddet gerekli”
Cihazın ne sıklıkla kullanılabileceği ve ne vakit sonuç alınabileceğine dair ise şöyle konuşuyor:
“Son cevap tedavi sıklığına değil, toplan tedavi sayısına bağlıdır. NB-UVB fototerapisine yanıtı değerlendirmek için en az altı aylık bir süre (48 NB-UVB seansı) ve optimum tedavi cevabına ulaşmak için en az bir yıllık bir vakit gereklidir. Bu noktadaki ülkü çalışma mühletleri ileride yapılacak olan hücresel ve klinik çalışmaların sonucunda ortaya çıkacak. Bu projemizin ilerleyen etaplarından bir adedidir.”
“Klinik çalışmaların tamamlanması için çalışıyoruz”
Cihazın hangi basamakta olduğundan da bahseden Zeliha Alboru, “Şu anda aygıtın yazılım geliştirme süreci devam ediyor. Yazılım tamamlandıktan sonra donanım bileşenleri bir ortaya getirilerek birinci prototip oluşturulacak. Medikal aygıtların geliştirilmesi vakit alan, maliyet ve yüksek dikkat gerektiren bir süreç” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
